Table of contents
देशातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कारांपैकी एक पद्म पुरस्कार – पद्म विभूषण, पद्मभूषण आणि पद्मश्री अशा तीन प्रकारात प्रदान केले जातात. कला, सामाजिक कार्य, सार्वजनिक व्यवहार, विज्ञान आणि अभियांत्रिकी, व्यापार आणि उद्योग, औषध, साहित्य आणि शिक्षण, क्रीडा, नागरी सेवा इत्यादी विविध शाखांमध्ये /क्षेत्रात हे पुरस्कार प्रदान केले जातात. अपवादात्मक आणि प्रतिष्ठित सेवेसाठी ‘पद्मविभूषण’; उच्च पदांच्या विशिष्ट सेवेसाठी ‘पद्मभूषण’ आणि कोणत्याही क्षेत्रात विशिष्ट सेवेसाठी ‘पद्मश्री’ पुरस्काराने सन्मानित केले जाते. दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनानिमित्त या पुरस्कारांची घोषणा केली जाते.
राष्ट्रपती भवन येथे दरवर्षी मार्च / एप्रिलच्या आसपास आयोजित करण्यात येणाऱ्या औपचारिक कार्यक्रमांमध्ये हे पुरस्कार प्रदान केले जातात. खाली दिलेल्या यादीनुसार यावर्षी राष्ट्रपतींनी 119 पद्म पुरस्कार प्रदान करण्यास मंजुरी दिली आहे. या यादीमध्ये 7 पद्मविभूषण, 10 पद्मभूषण आणि 102 पद्मश्री पुरस्कारांचा समावेश आहे. पुरस्कार विजेत्यांमध्ये 29 महिला असून या यादीमध्ये परदेशी / एनआरआय / पीआयओ / ओसीआय श्रेणीतील 10 व्यक्ती, 16 मरणोत्तर पुरस्कारप्राप्त आणि एक ट्रांसजेंडर व्यक्तीच्या नावाचा समावेश आहे.
पद्म पुरस्कार:
पद्मविभूषण- अपवादात्मक आणि विशिष्ट सेवेसाठी पुरस्कृत.
पद्मभूषण- उच्च दर्जाच्या विशिष्ट सेवेसाठी सन्मानित.
पद्मश्री – कोणत्याही क्षेत्रातील विशिष्ट सेवेसाठी पुरस्कार.
पद्मविभूषण पुरस्कारार्थी यादी २०२१
| Sr. No. | Name and Field | Origin – State / Country |
|---|---|---|
| 1 | सुदर्शन साहू Sudarshan Sahoo [कला Art] | ओडिशा Odisha |
| 2 | B. B. Lal [पुरातत्व Archaeology] | दिल्ली Delhi |
| 3 | मौलाना वहिदुद्दीन खान – Maulana Wahiduddin Khan [अध्यात्मवाद Spiritualism] | दिल्ली Delhi |
| 4 | डॉ.बेले मोनाप्पा हेगडे Dr. Belle Monappa Hegde [औषध Medicine] | कर्नाटक Karnataka |
| 5 | एस. पी. बालसुब्रमण्यम S. P. Balasubramaniam (Posthumous – मरणोत्तर ) [ कला Art ] | तामिळनाडू Tamil Nadu |
| 6 | नरिंदर सिंग कपानी Narinder Singh Kapany (Posthumous – मरणोत्तर ) [विज्ञान आणि अभियांत्रिकी Science and Engineering] | U.S.A. |
| 7 | शिंजो आबे Shinzo Abe [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | जपान Japan |
पद्मभूषण पुरस्कारार्थी यादी २०२१
| Sr. No. | Name | Origin – State / Country |
|---|---|---|
| 1 | तरलोचन सिंग Tarlochan Singh [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | हरियाणा Haryana |
| 2 | केशुभाई पटेल Keshubhai Patel (मरणोत्तर – Posthumous) [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | गुजरात Gujarat |
| 3 | तरुण गोगोई Tarun Gogoi (मरणोत्तर Posthumous) [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | आसाम Assam |
| 4 | रामविलास पासवान Ram Vilas Paswan (मरणोत्तर Posthumous) [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | बिहार Bihar |
| 5 | सुमित्रा महाजन Sumitra Mahajan [ सार्वजनिक व्यवहार Public Affairs ] | मध्य प्रदेश Madhya Pradesh |
| 6 | कृष्णा नायर शांताकुमारी चित्रा Krishna Nair Shantakumari Chithra [ कला Art ] | केरळ Kerala |
| 7 | चंद्रशेखर कंबरा Chandrashekhar Kambara [साहित्य आणि शिक्षण Literature and Education ] | कर्नाटक Karnataka |
| 8 | नृपेंद्र मिश्रा Nripendra Misra [ नागरी सेवा Civil Service ] | उत्तर प्रदेश Uttar Pradesh |
| 9 | कल्बे सादिक Kalbe Sadiq (मरणोत्तर Posthumous) [ अध्यात्मवाद Spiritualism ] | उत्तर प्रदेश Uttar Pradesh |
| 10 | रजनीकांत देविदास श्रॉफ Rajnikant Devidas Shroff [ व्यापार आणि उद्योग Trade and Industry ] | महाराष्ट्र Maharashtra |
पद्मश्री पुरस्कारार्थी यादी २०२१
| Sr. No. | Name | Origin – State / Country |
|---|---|---|
| (A) | Field : ART (34) | |
| 1 | Gulfam Ahmed | Uttar Pradesh |
| 2 | Rama Swamy Annavarapu | Andhra Pradesh |
| 3 | Subbu Arumugam | Tamil Nadu |
| 4 | Bhuri Bai | Madhya Pradesh |
| 5 | Radhe Shyam Barle | Chhattisgarh |
| 6 | Biren Kumar Basak | West Bengal |
| 7 | Peter Brook | United Kingdom |
| 8 | Gopiram Bargayn Burabhakat | Assam |
| 9 | Narayan Debnath | West Bengal |
| 10 | Dulari Devi | Bihar |
| 11 | Radhe Devi | Manipur |
| 12 | Wayan Dibia | Indonesia |
| 13 | Parshuram Atmaram Gangavane | Maharashtra |
| 14 | Purnamasi Jani | Odisha |
| 15 | Matha B. Manjamma Jogati | Karnataka |
| 16 | Damodaran Kaithapram | Kerala |
| 17 | Maheshbhai and Nareshbhai Kanodia (Duo) (Posthumous – मरणोपरांत ) | Gujarat |
| 18 | K. Kesavasamy | Puducherry |
| 19 | Ghulam Rasool Khan | Jammu and Kashmir |
| 20 | Lakha Khan | Rajasthan |
| 21 | Sanjida Khatun | Bangladesh |
| 22 | Vinayak Vishnu Khedekar | Goa |
| 23 | Lajwanti | Punjab |
| 24 | Ramachandra Manjhi | Bihar |
| 25 | Dulal Manki | Assam |
| 26 | Rewben Mashangva | Manipur |
| 27 | K. K. Ramachandra Pulavar | Kerala |
| 28 | Kanaka Raju | Telangana |
| 29 | Bombay Jayashri Ramnath | Tamil Nadu |
| 30 | Satyaram Reang | Tripura |
| 31 | Kartar Paras Ram Singh | Himachal Pradesh |
| 32 | Kartar Singh | Punjab |
| 33 | K. C. Sivasankar (Posthumous – मरणोपरांत ) | Tamil Nadu |
| 34 | Nidumolu Sumathi | Andhra Pradesh |
| (B) | Field: SPORTS (7) | |
| 35 | P. Anitha | Tamil Nadu |
| 36 | Mouma Das | West Bengal |
| 37 | Anshu Jamsenpa | Arunachal Pradesh |
| 38 | Madhavan Nambiar | Kerala |
| 39 | Sudha Hari Narayan Singh | Uttar Pradesh |
| 40 | Virender Singh | Haryana |
| 41 | K. Y. Venkatesh | Karnataka |
| (C) | Field: LITERATURE AND EDUCATION (25) | |
| 42 | Prakasarao Asavadi | Andhra Pradesh |
| 43 | Dharma Narayan Barma | West Bengal |
| 44 | Sujit Chattopadhyay | West Bengal |
| 45 | Srikant Datar | The U.S.A. |
| 46 | Dadudan Gadhavi | Gujarat |
| 47 | Mangal Singh Hazowary | Assam |
| 48 | Jai Bhagwan Goyal | Haryana |
| 49 | Jagdish Chandra Halder | West Bengal |
| 50 | Namdeo C. Kamble | Maharashtra |
| 51 | Rajat Kumar Kar | Odisha |
| 52 | Rangasami Lakshminarayana Kashyap | Karnataka |
| 53 | Nicholas Kazanas | Greece |
| 54 | Chandrakant Mehta | Gujarat |
| 55 | Solomon Pappaiah [ Journalism ] | Tamil Nadu |
| 56 | Nanda Prusty | Odisha |
| 57 | Balan Putheri | Kerala |
| 58 | Chaman Lal Sapru (Posthumous – मरणोपरांत ) | Jammu and Kashmir |
| 59 | Imran Shah | Assam |
| 60 | Ram Yatna Shukla | Uttar Pradesh |
| 61 | Arjun Singh Shekhawat | Rajasthan |
| 62 | Roman Sarmah [ Journalism ] | Assam |
| 63 | Mridula Sinha (Posthumous – मरणोपरांत ) | Bihar |
| 64 | Kapil Tiwari | Madhya Pradesh |
| 65 | Father Valles (Posthumous – मरणोपरांत ) | Spain |
| 66 | Usha Yadav | Uttar Pradesh |
| (D) | Field: SOCIAL WORK (15) | |
| 67 | Lakhimi Baruah | Assam |
| 68 | Sangkhumi Bualchhuak | Mizoram |
| 69 | Jagdish Chaudhary (Posthumous – मरणोपरांत ) | Uttar Pradesh |
| 70 | Tsultrim Chonjor | Ladakh |
| 71 | Chutni Devi | Jharkhand |
| 72 | Shanti Devi | Odisha |
| 73 | Prakash Kaur | Punjab |
| 74 | Niru Kumar | Delhi |
| 75 | Shyam Sundar Paliwal | Rajasthan |
| 76 | Girish Prabhune | Maharashtra |
| 77 | Sindhutai Sapkal | Maharashtra |
| 78 | Jitender Singh Shunty | Delhi |
| 79 | Guru Maa Kamali Soren | West Bengal |
| 80 | Marachi Subburaman | Tamil Nadu |
| 81 | Birubala Rabha | Assam |
| (E) | Field: TRADE & INDUSTRY (4) | |
| 82 | Rajni Bector | Punjab |
| 83 | Jaswantiben Jamnadas Popat | Maharashtra |
| 84 | P. Subramanian (Posthumous – मरणोपरांत ) | Tamil Nadu |
| 85 | Sridhar Vembu | Tamil Nadu |
| (F) | Field: PUBLIC AFFAIRS (2) | |
| 86 | Bijoya Chakravarty | Assam |
| 87 | Col. Quazi Sajjad Ali Zahir | Bangladesh |
| (G) | Field : MEDICINE (9) | |
| 88 | Dr. J. N. Pande (Posthumous – मरणोपरांत ) | Delhi |
| 89 | Dr. Chandrakant Sambhaji | Delhi |
| 90 | Krishna Mohan Pathi | Odisha |
| 91 | Ashok Kumar Sahu | Uttar Pradesh |
| 92 | Dhananjay Diwakar | Kerala |
| 93 | Dr. Bhupendra Kumar Singh Sanjay | Uttarakhand |
| 94 | Dilip Kumar Singh | Bihar |
| 95 | Dr. Thiruvengadam Veeraraghavan (Posthumous – मरणोपरांत ) | Tamil Nadu |
| 96 | Rattan Lal Mittal | Punjab |
| (H) | Field: SCIENCE AND ENGINEERING (1) | |
| 97 | Rattan Lal | The U.S.A. |
| (I) | Field: AGRICULTURE (4) | |
| 98 | Prem Chandra Sharma | Uttarakhand |
| 99 | Chandra Shekhar Singh | Uttar Pradesh |
| 100 | Nanadro B Marak | Meghalaya |
| 101 | Pappammal | Tamil Nadu |
| (J) | Field: GRASSROOTS INNOVATION (1) | |
| 102 | Ali Manikfan | Lakshadweep |
महत्वाचे तथ्य
- राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद यांनी 2021 या वर्षासाठी 119 पद्म पुरस्कार प्रदान करण्यास मान्यता दिली आहे, ज्यात 1 जोडी प्रकरणाचा समावेश आहे (दोन प्रकरणात, पुरस्कार एक म्हणून गणला जातो).
- या यादीत 7 पद्मविभूषण, 10 पद्मभूषण आणि 102 पद्मश्री पुरस्कारांचा समावेश आहे.
- पद्म पुरस्कार विजेत्यांमध्ये २९ महिलांचा समावेश आहे.
- 10 व्यक्ती परदेशी/NRI/PIO/OCI या श्रेणीतील आहेत.
- या यादीत 16 मरणोत्तर पुरस्कार विजेते आणि 1 ट्रान्सजेंडर अवॉर्डचा समावेश आहे.
FAQs
राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद यांनी 1 जोडी प्रकरणासह 119 पद्म पुरस्कार प्रदान करण्यास मान्यता दिली आहे. या यादीत 7 पद्मविभूषण, 10 पद्मभूषण आणि 102 पद्मश्री पुरस्कारांचा समावेश आहे.
पद्म पुरस्कारांची घोषणा दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनाच्या (२६ जानेवारी) प्रसंगी केली जाते.
त्याच वर्षी मार्च/एप्रिल महिन्यात राष्ट्रपती भवनात आयोजित समारंभात भारताचे राष्ट्रपती पद्म पुरस्कार प्रदान करतात.
Also Read: