71 व्या राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांची जाहीरात 1 ऑगस्ट 2025 रोजी करण्यात आली असून, या पुरस्कारांनी 2023 मध्ये प्रदर्शित चित्रपट आणि कलाकारांचे सन्मान केले आहे. यावेळी हिंदी चित्रपटसृष्टीने जोरदार बाजी मारली आहे.
मुख्य वैशिष्ट्ये:
- सर्वोत्कृष्ट अभिनेता: शाहरुख खान यांनी ‘Jawan’ चित्रपटावर त्यांच्या करिअरमधील पहिला राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार मिळविला. त्याचसोबत विक्रांत मासे यांनाही ’12th Fail’ साठी सर्वोत्तम अभिनेता पुरस्कार मिळाला.
- सर्वोत्कृष्ट फीचर फिल्म: ’12th Fail’ हा चित्रपट बुद्धी, संघर्ष व मेहनतीची कथा मांडतो व त्याला सर्वोत्तम चित्रपट मानांकन मिळाले आहे.
- सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री: राणी मुखर्जी यांना ‘Mrs Chatterjee vs Norway’ या चित्रपटात त्यांच्या भावनिक अभिनयाबद्दल पहिला राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार मिळाला आहे.
- विशेष उल्लेख: ‘Animal’, ‘The Kerala Story’, ‘Parking’ व ‘Sam Bahadur’ असे अनेक चित्रपटही विविध श्रेणीत पुरस्कार जिंकले.
- कार्यकारी न्यायाधीश: अशुतोष गोवरिकर यांनी 2023 मधील चित्रपटांची मूल्यांकन करणारी न्यायमंडळाची अध्यक्षता केली.
आणखी काही महत्त्वपूर्ण पुरस्कार:
- सर्वोत्कृष्ट लोकप्रिय चित्रपट: ‘Rocky Aur Rani Kii Prem Kahaani’
- सर्वोत्कृष्ट गाण्याचे संगीत: G V Prakash Kumar (Vaathi)
- सर्वोत्कृष्ट पार्श्वसंगीत: Harshavardhan Rameshwar (Animal)
- सर्वोत्कृष्ट ध्वनी रचना: सचिन सुदकर्ण आणि हरिहरन मुरलीधरन (Animal)
- सर्वोत्कृष्ट नृत्यसंयोजन: वैभवी मर्चंट (Rocky Aur Rani Kii Prem Kahaani)
नॉन-फीचर फिल्म श्रेणीतील काही उदा:
- सर्वोत्कृष्ट नॉन-फीचर फिल्म: Flowering Man
- सर्वोत्कृष्ट माहितीपट: God Vulture and Human
मुख्य फीचर चित्रपट श्रेणीतील विजेते
- सर्वोत्कृष्ट फीचर फिल्म: 12th Fail (दिग्दर्शक: विधु विनोद चोपड़ा)
भारतीय शिक्षणव्यवस्थेतील आव्हाने आणि धैर्य दाखवणारा एक प्रभावी चित्रपट. - सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शन: सुदीप्त सेन (The Kerala Story)
- सर्वोत्कृष्ट लोकप्रिय चित्रपट (संपूर्ण कुटुंबासाठी): Rocky Aur Rani Kii Prem Kahaani (करण जोहर)
- सर्वोत्कृष्ट पदार्पण – दिग्दर्शक: Aatmapamphlet (आशीष बेन्डे)
अभिनयातील महत्त्वाचे पुरस्कार
- सर्वोत्कृष्ट अभिनेता: शाहरुख खान (Jawan), विक्रांत मासे (12th Fail)
- सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री: राणी मुखर्जी (Mrs Chatterjee v/s Norway)
- सर्वोत्कृष्ट सह-अभिनेता: विजयराघवान (Pookkaalam), मुथुपेट्टई सोमू भास्कर (Parking)
- सर्वोत्कृष्ट सह-अभिनेत्री: उर्वशी (Ullozhukku), जानकी बोडीवाला (Vash)
- सर्वोत्कृष्ट बालकलाकार: सुकृती वेणी बंदरेड्डी (Gandhi Tatha Chettu), कबीर खंडारे (Gypsy), ट्रीशा थोरसर, श्रिनिवास पोकळे, भार्गव जगताप (Naal 2)
तांत्रिक पुरस्काराचे प्रमुख विजेते
| पुरस्कार | विजेते आणि चित्रपट |
|---|---|
| सर्वोत्कृष्ट छायांकन | प्रसांतनू मोहपात्र (The Kerala Story) |
| सर्वोत्कृष्ट पटकथा | साई राजेश नीलम (Baby), रामकुमार बालकृष्णन (Parking) |
| सर्वोत्कृष्ट संवादलेखक | दीपक किंगराणी (Sirf Ek Bandaa Kaafi Hai) |
| सर्वोत्कृष्ट निर्मिती डिझाईन | मोहंदास (Everyone Is A Hero) |
| सर्वोत्तम क्रिया दिग्दर्शन | नंदू आणि प्रद्वी (Hanu-Man) |
| सर्वोत्तम मेकअप आर्टिस्ट | श्रीकांत देसाई (Sam Bahadur) |
| सर्वोत्तम पोशाख डिझाईन | सचिन लोवलकर, दिव्या गम्बीर, निद्धी गम्बीर (Sam Bahadur) |
| सर्वोत्तम संगीत निर्मिती (गाणी) | जी.व्ही. प्रकाश कुमार (Vaathi) |
| सर्वोत्तम पार्श्वसंगीत | हर्षवर्धन रमेश्वर (Animal) |
| सर्वोत्तम गीत शब्दलेखन | कसरला श्याम (Ooru Palleturu – Balagam) |
| सर्वोत्तम पुरुष पार्श्वगायक | पी.व्ही.एन. एस. रोहित (Baby) |
| सर्वोत्तम महिला पार्श्वगायक | शिल्पा राव (Chaliya – Jawan) |
| सर्वोत्तम नृत्यसंयोजन | वैभवी मर्चंट (Rocky Aur Rani Kii Prem Kahaani) |
| सर्वोत्तम ध्वनी डिजाईन | सचिन सुकदकरन आणि हरिहरन मुरलीधरन (Animal) |
| सर्वोत्तम संपादन | मिधुन मुरली (Pookkaalam) |
प्रमुख प्रादेशिक चित्रपट विजेते
| भाषा | सर्वोत्कृष्ट चित्रपट (शीर्षक व दिग्दर्शक) |
|---|---|
| गुजराती | Vash (कृष्णदेव यज्ञीक) |
| गरो | Rimdogittanga (Rapture) (डोमिनिक मेगम संगमा) |
| आसामी | Rongatapu 1982 (आदित्यम सैयाकिया) |
| बंगाली | Deep Fridge (अर्जुन दत्ता) |
| हिंदी | Kathal: A Jackfruit Mystery (यशोवर्धन मिश्रा) |
| कन्नड | Kandeelu – The Ray of Hope (के यशोदाप्रकाश) |
| मल्याळम | Ullozhukku (क्रिस्तो टोमी) |
| मराठी | Shyamchi Aai (सुजय सुनील दाहाके) |
| ओडिया | Pushkara (सुब्रांशु दास) |
| पंजाबी | Godday Godday Chaa (विजय कुमार अरोरा) |
| तमिळ | Parking (रामकुमार बालकृष्णन) |
| तेलुगू | Bhagavanth Kesari (I Don’t Care) (अनिल रविपुडी) |
विशेष श्रेण्या
- सर्वोत्कृष्ट अॅनिमेशन, व्हिज्युअल इफेक्ट्स, गेमिंग आणि कॉमिक: Hanu-Man (प्रसांत वर्मा)
- राष्ट्रीय, सामाजिक आणि पर्यावरण मूल्ये प्रोत्साहित करणारा सर्वोत्तम चित्रपट: Sam Bahadur (मेघना गुलझार)
- सर्वोत्कृष्ट बालचित्रपट: Naal 2 (सुधाकर रेड्डी यकांती)
- स्पेशल मेन्शन: Animal (री-रेकॉर्डिंग मिक्सर), एम. आर. राजाकृष्णन (हिंदी)
नॉन-फीचर फिल्म श्रेणीतील विजेते
| पुरस्कार | विजेता |
|---|---|
| सर्वोत्तम नॉन-फीचर फिल्म | Flowering Man (सौम्यजीत घोष दस्तिदार) |
| सर्वोत्तम माहितीपट | God Vulture and Human (ऋशिराज अग्रवाल) |
| सर्वोत्तम नॉन-फीचर फिल्म दिग्दर्शन | The First Film (पियुष ठाकूर) |
| सर्वोत्तम पटकथा | Sunflowers Were The First Ones To Know (चिदानंद नायक) |
| सर्वोत्तम कथानक सांगणं / आवाज | हरिकृष्णन एस (The Sacred Jack) |
| सर्वोत्तम संपादन | निलाद्री रॉय (Moving Focus) |
| सर्वोत्तम ध्वनी डिजाईन | शुभरुन सेनगुप्ता (Dhundhgiri Ke Phool) |
| सर्वोत्तम छायांकन | सरवनामरुत्थु साउंडरपंडी, मीनाक्षी सोनम (Little Wings) |
| सर्वोत्तम लघुचित्रपट | Giddh The Scavenger (मनीष सैनी) |
| सर्वोत्तम पदार्पण – दिग्दर्शक | The Spirit Dreams of Cheraw (शिल्पिका बोरदोलोई) |
| सर्वोत्तम नॉन-फीचर फिल्म संगीत निर्देशन | प्रणिल देसाई (The First Film) |
| सर्वोत्तम कला आणि संस्कृती चित्रपट | Timeless Tamil Nadu (कमाख्या नारायण सिंह) |
| सर्वोत्तम चरित्रचित्र / ऐतिहासिक संकलन | Mo Bou, Mo Gaan (सुभाष साहू); Lentina Ao (संजीब परसर) |
| सामाजिक व पर्यावरणीय मूल्ये प्रोत्साहन करणारा सर्वोत्तम नॉन-फीचर फिल्म | The Silent Epidemic (अक्षत गुप्ता) |
| स्पेशल मेन्शन | Chronicle Of The Paddy Man (एम. के. रामदास); The Sea and Seven Villages (हिमांशु केशर खातूआ) |
| सर्वोत्तम चित्रपट समीक्षक | उत्क्षिप्त (Utpal) |
MPSC अभ्यासासाठी राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार का महत्त्वाचे?
- राष्ट्रीय वर्तमानपत्र आणि परीक्षांमध्ये महत्वाच्या सामान्य ज्ञान प्रश्नांमध्ये यांचा समावेश होतो.
- भारतातील विविध प्रादेशिक भाषांत आणि संस्कृतीतल्या सिनेमांची ओळख.
- सामाजिक, आर्थिक, ऐतिहासिक, आणि राष्ट्रीय मूल्यांवरील चित्रपटांचा अभ्यास.
- लेखन, निबंध, आणि मुलाखत परीक्षांसाठी उदाहरणे मिळतात.
MPSC टुडे एक्सपर्ट टिप:
“महत्वाच्या चित्रपट पुरस्कारांच्या याद्या आणि संबंधित चित्रपट संक्षेप लक्षात ठेवण्याची सवय लावा. ही माहिती परीक्षेत अनेकदा उपयोगी पडते.”
अधिक अभ्याससंसाधनांसाठी आणि अद्ययावत माहितीसाठी www.mpsctoday.com भेट देत रहा – महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग परीक्षा यशस्वी होण्यासाठी तुमचा विश्वासू मार्गदर्शक!
जर आणखी कोणतीही मदत हवी असेल, तर कळवा!