भारताचे पाचवे पंतप्रधान श्री चौधरी चरणसिंग यांच्या जयंतीनिमित्त दरवर्षी 23 डिसेंबर रोजी शेतकरी दिन किंवा किसान दिवस साजरा केला जातो.
देशाचे मुख्य मुख्यमंत्री आणि पोलीस नेते चौधरी यांचा जन्मदिवशी 23 डिसेंबर राष्ट्रीय जनता दिन घडला.
चौधरी चरण सिंह यांचा जन्म 23 डिसेंबर 1902 रोजी उत्तर प्रदेशातील मेरठ जिल्ह्यातील नूरपूर गावात एका मध्यमवर्गीय शेतकरी कुटुंबात झाला. 1979 ते 1980 पर्यंत, ते भारताचे पंतप्रधान होते, या काळात त्यांनी असंख्य शेतकरी-अनुकूल जमीन सुधारणा कार्यक्रमांच्या अंमलबजावणीत मदत केली.
चौधरी चरणसिंग यांनी देशाचे पंतप्रधान म्हणून आपल्या अल्प कार्यकाळात शेतकऱ्यांच्या विकासासाठी अथक परिश्रम घेतले. त्यांनी त्यांच्यासाठी अनेक कल्याणकारी कार्यक्रमांची स्थापना केली. स्वातंत्र्यसैनिक असल्यापासून सिंग हे नेहमीच अत्याचारितांप्रती मऊ स्पोर्ट्स राहिले आहेत.
शेतकऱ्यांना सावकार आणि त्यांच्या गुन्ह्यांपासून संरक्षण देण्यासाठी चौधरी चरण सिंग यांनी १९३९ मध्ये कर्जमुक्ती विधेयक आणले. 1962 ते 1963 या काळात ते सुचेता कृपलानी यांच्या मंत्रालयात कृषी आणि वनमंत्री होते.
चरण सिंग यांच्या जयंतीला २००१ मध्ये तत्कालीन सरकारने किसान दिवस म्हणून मान्यता दिली होती. सिंग यांनी आपला बहुतेक मोकळा वेळ वाचन आणि लेखनात घालवला कारण त्यांचा साधा जीवन जगण्यावर विश्वास होता.
सिंग यांनी त्यांच्या हयातीत अनेक पुस्तके आणि पुस्तिका प्रकाशित केल्या. सहकारी शेती क्ष-किरण, भारताची गरिबी आणि त्याचे निराकरण, आणि जमीनदारीचे निर्मूलन ही त्यांची सुप्रसिद्ध कामे आहेत.
शेतकऱ्यांची भक्ती आणि त्यागाची ओळख म्हणून दरवर्षी किसान दिवस साजरा केला जातो. याचा अर्थ असा आहे की आपण त्यांच्याकडे लक्ष दिले पाहिजे आणि त्यांचे सामाजिक आणि आर्थिक कल्याण सुनिश्चित केले पाहिजे. शेतकऱ्यांना अद्ययावत कृषी ज्ञान देण्यावरही हा दिवस भर देतो.
दिवस कसा साजरा केला जातो?
- सरकार शेतकऱ्यांच्या हितासाठी नवीन धोरणे जाहीर करते.
- विभागीय, जिल्हा आणि ब्लॉक स्तरावर किसान चर्चासत्र आयोजित केले जातात.
- कृषी अधिकारी आणि कृषी शास्त्रज्ञ अशा कार्यांमध्ये शेतकऱ्यांना नवीन डेटा शिकवतात.
- शेतकऱ्यांची चर्चासत्रे विविध कृषी विज्ञान स्थळे आणि कृषी ज्ञानाच्या ठिकाणी आयोजित केली जातात.
- जिल्हा ग्रामीण विकास संस्था कृषी आणि ग्रामीण विकासाच्या अनेक घटकांवर चर्चासत्रे, उत्सव आणि प्रदर्शने आयोजित करते.
- शेतकऱ्यांना कृषी विमा योजनांबाबत शिक्षित केले जाते.
भारत सरकार शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती उंचावण्यासाठी विविध योजना राबवत आहे परंतु दुर्दैवाने त्याचे परिणाम अद्याप दिसत नाहीत.
राष्ट्रीय शेतकरी दिनानिमित्त कोट्स
- “शेती चुकीची झाली तर देशात इतर कशालाही बरोबर जाण्याची संधी मिळणार नाही.” -एम. एस. स्वामीनाथन
- “शेतीचा शोध हे सुसंस्कृत जीवनाच्या दिशेने पहिले मोठे पाऊल होते.” – आर्थर कीथ
- “शेतकरी हा एक जादूगार आहे जो चिखलातून पैसे काढतो.” -अमित कलंत्री
- “शेतकऱ्यासाठी, घाण कचरा नाही, ती संपत्ती आहे.” -अमित कलंत्री
- “जर शेतकरी श्रीमंत असेल तर राष्ट्रही श्रीमंत असेल.” -अमित कलंत्री
- “फक्त शेतकरीच विश्वासूपणे वसंत ऋतूमध्ये बियाणे पेरतो, जो शरद ऋतूमध्ये कापणी करतो” -B.C. फोर्ब्स
- “शेती हा आशेचा व्यवसाय आहे” – ब्रायन ब्रेट
- “मी वारंवार निदर्शनास आणले आहे की भविष्य हे धान्य असलेल्या राष्ट्रांचे आहे, बंदूक नसून” – एम. एस. स्वामीनाथन
FAQs
किसान दिवस, किंवा राष्ट्रीय शेतकरी दिन, माजी पंतप्रधान आणि शेतकरी नेते चौधरी चरण सिंग यांच्या जयंतीनिमित्त साजरा केला जातो. देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या शेतकऱ्यांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करणे हा हा दिवस साजरा करण्यामागील संकल्पना आहे.
23 डिसेंबर हा किसान दिवस म्हणून साजरा केला जातो