१२ ऑक्टोबर चालू घडामोडी

Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) |12 October 2023

Daily Current Affairs in Marathi: In this article, we have provided daily current affairs in Marathi. Useful for MPSC Rajyaseva, MPSC Grp B & C, Police, Talathi Bharti, and other competitive exam

RRB NTPC, बँकिंग, पोलीस आणि अन्य भरती परीक्षांमध्ये हे सामान्य ज्ञानावरील प्रश्न विचारले जातात. बहुतांश परीक्षांमध्ये करंट अफेअर्सशी संबंधित प्रश्न विचारले जातात. सामान्य ज्ञान विषयातले हे प्रश्न वर्तमान परिस्थितीशी निगडीत असतात.

रोहित शर्मा ठरला जगातील नवा सिक्सर किंग, मोडला ख्रिस गेलचा मोठा विश्वविक्रम

विश्वचषकाच्या सलामीच्या सामन्यात ऑस्ट्रेलियाविरुद्धच्या शानदार विजयानंतर, टीम इंडिया ११ ऑक्टोबर रोजी दिल्लीतील अरुण जेटली स्टेडियमवर त्यांच्या दुसऱ्या सामन्यात अफगाणिस्तानशी आमनेसामने आले होते. या सामन्यात भारतीय कर्णधार रोहित शर्माने जोरदार फटकेबाजी केली. त्याने या फटकेबाजीच्या जोरावर दोन मोठे विक्रम केले. त्यातील एक विक्रम ख्रिस गेलचा मोडला आहे, तर दुसऱ्या विक्रमात त्याने डेव्हिड वार्नरची बरोबर केली आहे.

रोहित शर्माने ख्रिस गेलला टाकले मागे –

रोहित शर्माने वेस्ट इंडिजचा फलंदाज ख्रिस गेलचा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये सर्वाधिक षटकारांचा विक्रम मोडला आहे. सामना सुरु होण्यापूर्वी रोहितच्या नावावर सध्या ५५१ षटकार होते, मात्र त्याने अफगाणिस्तानविरुद्ध तीन षटकार मारत ख्रिस गेलचा ५५३ षटकारांचा विक्रम मोडला. रोहित आता या तीन षटकारांच्या जोरावर आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटचा सर्वात मोठा षटकार किंग ठरला आहे.

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर जगातील सर्वात जास्त षटकार मारणारे फलंदाज –

रोहित शर्मा- ५५३
ख्रिस गेल- ५५२
शाहिद आफ्रिदी- ४७६
ब्रेंडन मॅक्युलम – ३९८
मार्टिन गप्टिल- ३८३
एमएस धोनी- ३५९

डेव्हिड वॉर्नरच्या विक्रमाची साधली बरोबरी-

इतकेच नाही तर या इनिंगमध्ये भारतीय कर्णधाराने आणखी एक विक्रम आपल्या नावावर केला आहे. त्याने आता एकदिवसीय विश्वचषकात आपल्या १००० धावा पूर्ण केल्या आहेत. तसेच, त्यांनी संयुक्तपणे हे सर्वात जलद केले आहे. पहिल्या सामन्यात ऑस्ट्रेलियाच्या डेव्हिड वॉर्नरने १९ व्या डावात हा विक्रम केला होता. आता रोहितने एकदिवसीय विश्वचषकात १९ डावात सर्वात जलद १००० धावा पूर्ण केल्या आहेत. या डावात त्याने शानदार आणि झंझावाती अर्धशतकही झळकावले. त्याने आपले अर्धशतक ३० चेंडूत पूर्ण केले.

तरुणांच्या विकासासाठी केंद्राची डिजिटल शाखा; ‘मेरा भारत’ संस्थेचे ३१ ऑक्टोबर रोजी लोकार्पण

आगामी लोकसभा निवडणुकीमध्ये महिलांप्रमाणे तरुणही निर्णायक मतदार असल्याने केंद्र सरकारने आता युवाशक्तीकडे लक्ष देण्यास सुरुवात केली आहे. तरुणांच्या विकासासाठी केंद्राची युवा डिजिटल शाखा उघडली जाणार असून तिचे ‘माय भारत’ असे नामकरण करण्यात आले आहे. या डिजिटल संस्थेच्या प्रस्तावाला बुधवारी केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मंजुरी दिली.
मेरा युवा भारत (माय भारत) ही नवी डिजिटल संस्था देशातील तरुणांच्या नेतृत्वक्षमतांचा व कौशल्यांचा विकास करण्यासाठी उभारली जात असून सरदार पटेल यांच्या जयंतीला, ३१ ऑक्टोबरला त्याचे लोकार्पण होणार असल्याची माहिती केंद्रीय माहिती व प्रसारणमंत्री अनुराग ठाकूर यांनी पत्रकार परिषदेत दिली.
तरुणांच्या सर्वांगीण विकासासाठी ‘नेहरू युवा केंद्र संघटना’ नावाची संस्था आहे. त्याचा कारभार केंद्रीय युवा व क्रीडा मंत्रालयाच्या अखत्यारीत चालवला जातो. आता त्याच धर्तीवर केंद्र सरकार दुसरी संस्था निर्माण करत आहे. ‘एनवायसी’सारखी संस्था अस्तित्वात असली तरी तरुणांसाठी नवी संस्था स्थापन करण्यात गैर नाही, असे ठाकूर यांनी सांगितले. ‘मेरा भारत’ ही संस्थाही केंद्रीय युवा व क्रीडा मंत्रालयाच्या अखत्यारीत काम करेल. ‘मेरा भारत’ या संस्थेचे मुख्य उद्दिष्ट तरुणांच्या विकासासाठी अत्याधुनिक डिजिटल व्यासपीठ उपलब्ध करून देणे असून देशात १५ ते १९ या वयोगटातील सुमारे ४० कोटी तरुणांना ‘मेरा भारत’ या संस्थेचा लाभ होईल, असा दावा ठाकूर यांनी केला.

‘मेरा भारत’चे प्रयोजन

तरुणांना विकासाच्या विविध संधी उपलब्ध असू शकतात पण, त्याची एकत्रित माहिती मिळण्याची सुविधा नाही, ती ‘मेरा भारत’द्वारे मिळू शकेल. शैक्षणिक, आरोग्य, क्रीडा अशा विविध क्षेत्रांमध्ये उज्ज्वल भविष्य निर्माण करण्यासाठी ही संस्था माध्यम असेल. सरकारच्या वेगवेगळय़ा योजनांची माहिती मिळू शकेल. कौशल्य विकासाच्या कार्यक्रमांमध्ये तरुणांना सहभागी होता येईल. ही संस्था केंद्र सरकारकडून कार्यान्वित होणार असली तरी, त्यासाठी केंद्राने अर्थसाह्य दिलेले नाही. तरुणांनी स्वयंप्रेरणेने या संस्थेच्या कारभारामध्ये सहभागी होणे व त्याचा अधिकाधिक लाभ घेणे अपेक्षित आहे.

भारतीय रेल्वे फक्त ‘या’ पाच ट्रेनमधून कमावते भरपूर पैसा; कमाईचे आकडे पाहून व्हाल थक्क!

भारतात दररोज लाखो प्रवासी ट्रेनने प्रवास करतात. त्यासाठी हजारो ट्रेन रोज धावतात. गरिबांपासून श्रीमंतांपर्यंत अनेक लोक सुखकर आणि जलद प्रवासासाठी ट्रेन प्रवासाला पसंती देतात. भारतीय रेल्वेचे जाळे इतके मोठे आहे की, लोकांना त्याच्याशी संबंधित अनेक गोष्टींची नीट माहिती नसते. भारतात दररोज सुमारे २२,५९३ ट्रेन धावतात. त्यापैकी १३,४५२ प्रवासी ट्रेन आहेत. त्यामध्ये राजधानी, शताब्दी, दुरांतो, वंदे भारत आणि इतर एक्स्प्रेस गाड्यांचा समावेश आहे. काही गाड्या वर्षभर धावत असल्या तरी काही गाड्या अशा आहेत की, ज्या प्रवाशांना घेऊन जात नाहीत. आज आपण भारतातील अशा पाच रेल्वे गाड्यांबद्दल जाणून घेणार आहोत; ज्या भारतीय रेल्वेला सर्वाधिक कमाई करून देतात.
बंगळूरु – राजधानी एक्स्प्रेस
सर्वाधिक कमाई करणाऱ्या ट्रेनमध्ये बंगळूरु – राजधानी एक्स्प्रेसचे नाव घेतले जाते. उत्तर रेल्वेची ही सर्वांत फायदेशीर ट्रेन आहे. या ट्रेनने २०२२- २३ मध्ये १७६ कोटी रुपयांची कमाई केली आहे.
सियालदह राजधानी एक्सप्रेस
सियालदह राजधानी एक्सप्रेस ही नवी दिल्ली ते पश्चिम बंगालची राजधानी कोलकाता येथील सियालदहपर्यंत धावते. २०२२-२३ मध्ये या रेल्वेने एकूण १,२८,८१,६९,२७४ रुपये इतकी कमाई केली आहे.
दिब्रुगढ – राजधानी एक्स्प्रेस
नवी दिल्ली आणि दिब्रुगढदरम्यान धावणाऱ्या या ट्रेनने २०२२-२३ मध्ये एकूण १,२६,२९,०९,६९७ रुपयांची कमाई केली आहे.
मुंबई – राजधानी एक्स्प्रेस
नवी दिल्ली आणि मुंबई सेंट्रलदरम्यान धावणाऱ्या या राजधानी एक्स्प्रेसने २०२२-२३ या वर्षात रेल्वेला १,२२,८४,५१,५५४ रुपये कमावले.
दिब्रुगढ – राजधानी एक्सप्रेस
दिब्रुगढ – राजधानी एक्स्प्रेसने एक वर्षात रेल्वेला एकूण १, १६,८८,३९,७६९ रुपये मिळवून दिले आहेत.
(दिब्रुगढ – राजधानी एक्स्प्रेसमध्ये अप आणि डाऊन असा फरक आहे.)
भारतात रात्रंदिवस धावणाऱ्या अनेक रेल्वेगाड्या आहेत आणि यातील काही गाड्या प्रचंड कमाई करून देत असल्याने रेल्वेसाठी त्या महत्त्वाच्या आहेत. प्रवासी गाड्यांव्यतिरिक्त भारतीय रेल्वेकडे ९,१४१ मालगाड्या आहेत. रेल्वेचे हे नेटवर्क देशभरात ६७,३६८ किमीपर्यंत पसरले आहे.

‘राष्ट्रीय चित्रपट दिना’निमित्त केवळ ९९ रूपयांमध्ये पाहता येणार चित्रपट; कुठे करता येणार बुकिंग? जाणून घ्या

भारतात १३ ऑक्टोबर म्हणजेच शुक्रवारी राष्ट्रीय चित्रपट दिन साजरा केला जाणार आहे. यावर्षी मल्टिप्लेक्स असोसिएशन ऑफ इंडिया (MAI) आणि देशभरातील अनेक चित्रपटगृहांनी १३ ऑक्टोबर रोजी भारतात ‘राष्ट्रीय सिनेमा दिन’ साजरा करण्याचे ठरविले आहे. या दिवसाचे औचित्य साधून तिकिट शुल्कात मोठी सवलत देण्याचा निर्णय ‘मल्टिप्लेक्स असोसिएशन ऑफ इंडिया’ने घेतला आहे. १३ ऑक्टोबर रोजी प्रेक्षकांना चित्रपटाच्या एका तिकिटासाठी फक्त ९९रुपये आकारण्याचा निर्णय मल्टिप्लेक्स असोसिएशन ऑफ इंडिया घेतला आहे.
या दिवशी प्रेक्षक केवळ ९९ रुपयांमध्ये आपल्या आवडत्या चित्रपटाचा आनंद घेऊ शकणार आहेत. प्रेक्षक चित्रपटांचे तिकीट ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन पद्धतीने बूक करू शकतात. इच्छुक प्रेक्षक बुक माय शो, पेटीएम सारखे प्लॅटफॉर्म किंवा मल्टिप्लेक्सच्या संबंधित वेबसाइटवरून देखील तिकीट बूक करू शकतात. याबाबतचे वृत्त Business Today ने दिले आहे.
तिकीट बूक करण्यासाठी तुम्हाला कोणते चित्रपट पाहायचा आहे ते निवडायचे आहे. तसेच तिथे शुक्रवार देखील निवडावा. काही आंतरराष्ट्रीय चित्रपटांसाठी शुक्रवारी तिकीटांचे बुकिंग उपलब्ध नाही आहे. तथापि, जवान, मिशन रानीगंज आणि थँक यु फॉर कमिंग सारखे काही लोकप्रिय भारतीय चित्रपट आहेत जे अजूनही कमी किंमतीत उपलब्ध आहे. ही तिकिटे बूक करताना मल्टिप्लेक्सचे टॅक्स आणि चार्जेस वेगवेगळे असू शकतात.
राष्ट्रीय चित्रपट दिन ४ हजार पेक्षा जास्त स्क्रीन्सवर साजरा केला जाणार आहे. यामध्ये पीव्हीआर आयनॉक्स, CINEPOLIS, सिटीप्राइड, एशियन मुक्ता A2, मुव्ही टाइम WAVE, M2K, DELITE अन अन्य चित्रपटांमध्ये प्रेक्षकांना ९९ रुपयांमध्ये चित्रपट पाहण्याची संधी मिळणार आहे.

‘हरवलेल्या’ आठव्या खंडाचा शोध काय सांगतो?

जगातील सात खंडांमध्ये आता आठव्या खंडाची भर पडली आहे. शास्त्रज्ञांनी आता ‘झीलँडिया’ या ३७५ वर्षांपूर्वी ‘लुप्त’ झालेल्या खंडाचा शोध लावला आहे. हा आता जगातील आठवा खंड मानला जातो. भूकंपशास्त्रज्ञ आणि भूगर्भशास्त्रज्ञांच्या पथकाने ‘झीलँडिया’ किंवा ‘ते रिउ-ए-माउई’चा सुधारित नकाशा तयार केला आहे. ‘टेक्टॉनिक्स जर्नल’ या विज्ञानपत्रिकेत संशोधन अहवालात त्याचा तपशीलवार नकाशा नुकताच प्रसिद्ध करण्यात आला. मात्र या खंडाचा मोठा भूभाग हा प्रशांत महासागराखाली आहे. या सुधारित नकाशाने या ज्वालामुखीय पट्ट्याच्या (मॅग्मॅटिक आर्क) अक्षाचे स्थान दर्शवले आहे. त्यामुळे झीलँडिया खंड निर्मिती झाली आहे. तसेच येथे अनेक महत्त्वपूर्ण भूवैज्ञानिक वैशिष्ट्ये सापडली. संशोधकांना समुद्राच्या तळातून मिळालेल्या खडकांच्या नमुन्यांतून मिळालेल्या माहितीद्वारे ही वैशिष्ट्ये समजली.

‘झीलँडिया’ नेमका कसा आहे?

‘झीलँडिया’ हा एक लांब, अरुंद भूभाग आहे. याचा उर्वरित बहुतांश भाग दक्षिण प्रशांत महासागरात बुडालेला आहे. सुमारे ९४ टक्के भाग पाण्याखाली गेला आहे, तर अवघा सहा टक्के भूभाग पाण्याच्या वर आहे. पाण्यावरील भूभागात ऑस्ट्रेलियाच्या पूर्वेला असणारा न्यूझीलंड हा देश आणि न्यू कॅलेडोनिया बेटांचा त्यात समावेश होतो. पश्चिमेला ऑस्ट्रेलियाच्या पूर्वेकडील केन पठारापर्यंत हा खंड पसरलेला आहे. न्यूझीलंड व्यतिरिक्त या खंडात ‘न्यू कॅलेडोनिया’सह ‘लॉर्ड हाऊ’ बेटाशी संबंधित अन्य ऑस्ट्रेलियन प्रदेशांचा समावेश आहे. त्याचे एकूण ४९ लाख चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळ असून, आकारमानाने हा खंड पूर्व आफ्रिकेतील मादागास्कर बेटाच्या सहापट आणि ऑस्ट्रेलियाच्या सुमारे निम्मा आहे. १६४२ मध्ये जेव्हा डच खलाशी हाबेल तस्मान दक्षिण गोलार्धात वसलेला एक विशाल खंड शोधण्याच्या मोहिमेवर गेला असताना या खंडाच्या अस्तित्वाचा पुरावा प्रथम मिळाला. त्यानंतर २०१७ मध्ये भूवैज्ञानिकांच्या पथकाने त्याचा तपशीलवार शोध लावला. हा खंड सुमारे ५५ कोटी वर्षांपूर्वी अस्तित्वात असलेल्या गोंडवन किंवा गोंडवाना या प्राचीन महाखंडाचा भाग होता. त्याने सध्या जगातील सर्वात लहान आणि सर्वात तरुण खंडाचा मान मिळवला आहे.

जागतिक अर्थव्यवस्था मंदावणार, नाणेनिधीकडून चालू वर्षासाठी अंदाज

वाढते व्याजदर, रशिया-युक्रेन युद्धासह, वाढत चाललेली भू-राजकीय ताणाची स्थिती यामुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेची गती मंदावत आहे, असा इशारा आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने मंगळवारी दिला. जागतिक अर्थव्यवस्थेची वाढ चालू वर्षात ३ टक्के राहील, तर पुढील वर्षात ती २.९ टक्क्यांवर घसरेल, असा अंदाज आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने वर्तविला आहे.
याआधी जुलैमध्ये नाणेनिधीने पुढील वर्षासाठी ३ टक्के विकास दराचा अंदाज व्यक्त केला होता. करोना संकटामुळे २०२० मध्ये आलेल्या अल्पकालीन मंदीतून जग सावरलेले असताना आता त्यात पुन्हा घसरण होण्याचा अंदाज आहे. मागील वर्षी नाणेनिधीने जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या वाढीचा ३.५ टक्क्यांचा अंदाज वर्तविला होता, तो सुधारून घेत तिने ३ टक्क्यांपर्यंत खालावला आहे.

चालू घडामोडी प्रश्नमंजुषा

दिनविशेष

१२ ऑक्टोबर चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)

अधिक घडामोडी:

Latest Maharashtra Govt. Jobs	Majhi Naukri 2022
Home Page	MPSC Today
Daily Current Affairs in Marathi	Chalu Ghadamodi