देशातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कारांपैकी एक पद्म पुरस्कार – पद्म विभूषण, पद्मभूषण आणि पद्मश्री अशा तीन प्रकारात प्रदान केले जातात. कला, सामाजिक कार्य, सार्वजनिक व्यवहार, विज्ञान आणि अभियांत्रिकी, व्यापार आणि उद्योग, औषध, साहित्य आणि शिक्षण, क्रीडा, नागरी सेवा इत्यादी विविध शाखांमध्ये /क्षेत्रात हे पुरस्कार प्रदान केले जातात. अपवादात्मक आणि प्रतिष्ठित सेवेसाठी ‘पद्मविभूषण’; उच्च पदांच्या विशिष्ट सेवेसाठी ‘पद्मभूषण’ आणि कोणत्याही क्षेत्रात विशिष्ट सेवेसाठी ‘पद्मश्री’ पुरस्काराने सन्मानित केले जाते. दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनानिमित्त या पुरस्कारांची घोषणा केली जाते.
या वर्षी राष्ट्रपतींनी खाली दिलेल्या यादीनुसार 2 जोडी प्रकरणासह 128 पद्म पुरस्कार प्रदान करण्यास मान्यता दिली आहे (दोन प्रकरणात, पुरस्कार एक म्हणून गणला जातो). या यादीत 4 पद्मविभूषण, 17 पद्मभूषण आणि 107 पद्मश्री पुरस्कारांचा समावेश आहे. पुरस्कार विजेत्यांपैकी 34 महिला आहेत आणि या यादीमध्ये परदेशी/NRI/PIO/OCI या श्रेणीतील 10 व्यक्ती आणि 13 मरणोत्तर पुरस्कारप्राप्त व्यक्तींचाही समावेश आहे.
हेलिकॉप्टर अपघातात मरण पावलेले CDS जनरल बिपिन रावत आणि उत्तर प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री कल्याण सिंह यांना मरणोत्तर पद्मविभूषणने सन्मानित करण्यात आले आहे.
सीरम इन्स्टिट्यूटचे सायरस पूनावाला, भारत बायोटेकच्या कृष्णा एला आणि सुचित्रा एला, मायक्रोसॉफ्टचे सीईओ सत्या नाडेला आणि अल्फाबेटचे सीईओ सुंदर पिचाई यांची पद्मभूषण पुरस्कारासाठी निवड करण्यात आली आहे.
गायक सोनू निगम आणि ऑलिम्पिक सुवर्णपदक विजेता नीरज चोप्रा यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.
पद्म पुरस्कार:
पद्मविभूषण- अपवादात्मक आणि विशिष्ट सेवेसाठी पुरस्कृत.
पद्मभूषण- उच्च दर्जाच्या विशिष्ट सेवेसाठी सन्मानित.
पद्मश्री – कोणत्याही क्षेत्रातील विशिष्ट सेवेसाठी पुरस्कार.
पद्मविभूषण पुरस्कारार्थी यादी २०२२
Padma Vibhushan Awardee List 2022
| नाव | Field / क्षेत्र | राज्य/देश |
| Ms Prabha Atre | Art | Maharashtra |
| Shri Radheyshyam Khemka (Posthumous) | Literature and Education | U.P. |
| General Bipin Rawat (Posthumous) | Civil Service | Uttarakhand |
| Shri Kalyan Singh (Posthumous) | Public Affairs | Uttar Pradesh |
पद्मभूषण पुरस्कारार्थी यादी २०२२
Padma Bhushan Awardee List 2022
| नाव | Field / क्षेत्र | राज्य/देश |
| Shri Ghulam Nabi Azad | Public Affairs | Jammu and Kashmir |
| Shri Victor Banerjee | Art | West Bengal |
| Ms. Gurmeet Bawa (Posthumous) | Art | Punjab |
| Shri Buddhadeb Bhattacharjee | Public Affairs | West Bengal |
| Shri Natarajan Chandrasekaran | Trade and Industry | Maharashtra |
| Shri Krishna Ella andSmt. Suchitra Ella* (Duo) | Trade and Industry | Telangana |
| Ms. Madhur Jaffery | Others-Culinary | USA |
| Shri Devendra Jhajharia | Sports | Rajasthan |
| Shri Rashid Khan | Art | Uttar Pradesh |
| Shri Rajiv Mehrishi | Civil Service | Rajasthan |
| Shri Satya Narayana Nadella | Trade and Industry | USA |
| Shri Sundararajan Pichai | Trade and Industry | USA |
| Shri Cyrus Poonawalla | Trade and Industry | Maharashtra |
| Shri Sanjaya Rajaram (Posthumous) | Sci and Engg | Mexico |
| Ms. Pratibha Ray | Literature and Education | Odisha |
| Swami Sachidanand | Literature and Education | Gujarat |
| Shri Vashishth Tripathi | Literature ane Education | Uttar Pradesh |
पद्मश्री पुरस्कारार्थी यादी २०२२
Padma Shri (107)
| नाव | Field / क्षेत्र | राज्य/देश |
| Shri Prahlad Rai Agarwala | Trade and Industry | West Bengal |
| Prof. Najma Akhtar | Literature and Education | Delhi |
| Shri Sumit Antil | Sports | Haryana |
| Shri T Senka Ao | Literature and Education | Nagaland |
| Ms. Kamalini Asthana andMs. Nalini Asthana* (Duo) | Art | Uttar Pradesh |
| Shri Subbanna Ayyappan | Science and Engineering | Karnataka |
| Shri J K Bajaj | Literature and Education | Delhi |
| Shri Sirpi Balasubramaniam | Literature and Education | Tamil Nadu |
| Srimad Baba Balia | Social Work | Odisha |
| Ms. Sanghamitra Bandyopadhyay | Science and Engineering | West Bengal |
| Ms. Madhuri Barthwal | Art | Uttarakhand |
| Shri Akhone Asgar Ali Basharat | Literature and Education | Ladakh |
| Dr. Himmatrao Bawaskar | Medicine | Maharashtra |
| Shri Harmohinder Singh Bedi | Literature and Education | Punjab |
| Shri Pramod Bhagat | Sports | Odisha |
| Shri S Ballesh Bhajantri | Art | Tamil Nadu |
| Shri Khandu Wangchuk Bhutia | Art | Sikkim |
| Shri Maria Christopher Byrski | Literature and Education | Poland |
| Acharya Chandanaji | Social Work | Bihar |
| Ms. Sulochana Chavan | Art | Maharashtra |
| Shri Neeraj Chopra | Sports | Haryana |
| Ms. Shakuntala Choudhary | Social Work | Assam |
| Shri Sankaranarayana Menon Chundayil | Sports | Kerala |
| Shri S Damodaran | Social Work | Tamil Nadu |
| Shri Faisal Ali Dar | Sports | J&K |
| Shri Jagjit Singh Dardi | Trade and Industry | Chandigarh |
| Dr. Prokar Dasgupta | Medicine | U.K. |
| Shri Aditya Prasad Dash | Science and Engineering | Odisha |
| Dr. Lata Desa | Medicine | Gujarat |
| Shri Malji bhai Desai | Public Affairs | Gujarat |
| Ms. Basanti Devi | Social Work | Uttarakhand |
| Ms. Lourembam Bino Devi | Art | Manipur |
| Ms. Muktamani Devi | Trade and Industry | Manipur |
| Ms. Shyamamani Devi | Art | Odisha |
| Shri Khalil Dhantejvi (Posthumous) | Lit. and Education | Gujarat |
| Shri Savaji Bhai Dholakia | Social Work | Gujarat |
| Shri Arjun Singh Dhurve | Art | Madhya Pradesh |
| Dr. Vijaykumar Vinayak Dongre | Medicine | Maharashtra |
| Shri Chandraprakash Dwivedi | Art | Rajasthan |
| Shri Dhaneswar Engti | Lit. and Education | Assam |
| Shri Om Prakash Gandhi | Social Work | Haryana |
| Shri Narasimha Rao Garikapati | Lit. and Education | Andhra Pradesh |
| Shri Girdhari Ram Ghonju (Posthumous) | Lit. and Education | Jharkhand |
| Shri Shaibal Gupta (Posthumous) | Lit. and Education | Bihar |
| Shri Narasingha Prasad Guru | Lit. and Education | Odisha |
| Shri Gosaveedu Shaik Hassan (Posthumous) | Art | Andhra Pradesh |
| Shri Ryuko Hira | Trade and Industry | Japan |
| Ms. Sosamma Iype | Animal Husbandry | Kerala |
| Shri Avadh Kishore Jadia | Lit. and Education | Madhya Pradesh |
| Ms. Sowcar Janaki | Art | Tamil Nadu |
| Ms. Tara Jauhar | Lit and Education | Delhi |
| Ms. Vandana Kataria | Sports | Uttarakhand |
| Shri H R Keshavamurthy | Art | Karnataka |
| Shri Rutger Kortenhorst | Lit and Education | Ireland |
| Shri P Narayana Kurup | Lit and Education | Kerala |
| Ms. Avani Lekhara | Sports | Rajasthan |
| Shri Moti Lal Madan | Sci and Engineering | Haryana |
| Shri Shivnath Mishra | Art | Uttar Pradesh |
| Dr. Narendra Prasad Misra (Posthumous) | Medicine | Madhya Pradesh |
| Shri Darshanam Mogilaiah | Art | Telangana |
| Shri Guruprasad Mohapatra (Posthumous) | Civil Service | Delhi |
| Shri Thavil Kongampattu A V Murugaiyan | Art | Puducherry |
| Ms. R Muthukannammal | Art | Tamil Nadu |
| Shri Abdul Khader Nadakattin | Grassroots Innovation | Karnataka |
| Shri Amai Mahalinga Naik | Agriculture | Karnataka |
| Shri Tsering Namgyal | Art | Ladakh |
| Shri A K C Natarajan | Art | Tamil Nadu |
| Shri V L Nghaka | Lit. and Education | Mizoram |
| Shri Sonu Nigam | Art | Maharashtra |
| Shri Ram Sahay Panday | Art | Madhya Pradesh |
| Shri Chirapat Prapandavidya | Lit and Education | Thailand |
| Ms. K V Rabiya | Social Work | Kerala |
| Shri Anil Kumar Rajvanshi | Sci and Engineering | Maharashtra |
| Shri Sheesh Ram | Art | Uttar Pradesh |
| Shri Ramachandraiah | Art | Telangana |
| Dr. Sunkara Venkata Adinarayana Rao | Medicine | Andhra Pradesh |
| Ms. Gamit Ramilaben Raysingbhai | Social Work | Gujarat |
| Ms. Padmaja Reddy | Art | Telangana |
| Guru Tulku Rinpoche | Spiritualism | Arunachal Pradesh |
| Shri Brahmanand Sankhwalkar | Sports | Goa |
| Shri Vidyanand Sarek | Lit and Education | Himachal Pradesh |
| Shri Kali Pada Saren | Lit. and Education | West Bengal |
| Dr. Veeraswamy Seshiah | Medicine | Tamil Nadu |
| Ms. Prabhaben Shah | Social Work | Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu |
| Shri Dilip Shahani | Lit and Education | Delhi |
| Shri Ram Dayal Sharma | Art | Rajasthan |
| Shri Vishwamurti Shastri | Lit. and Education | J&K |
| Ms. Tatiana Lvovna Shaumyan | Lit. and Education | Russia |
| Shri Siddhalingaiah (Posthumous) | Lit. and Education | Karnataka |
| Shri Kaajee Singh | Art | West Bengal |
| Shri Konsam Ibomcha Singh | Art | Manipur |
| Shri Prem Singh | Social Work | Punjab |
| Shri Seth Pal Singh | Agriculture | Uttar Pradesh |
| Ms. Vidya Vindu Singh | Lit. and Education | Uttar Pradesh |
| Baba Iqbal Singh Ji | Social Work | Punjab |
| Dr. Bhimsen Singhal | Medicine | Maharashtra |
| Shri Sivananda | Yoga | Uttar Pradesh |
| Shri Ajay Kumar Sonkar | Sci and Engineering | Uttar Pradesh |
| Ms. Ajita Srivastava | Art | Uttar Pradesh |
| Sadguru Brahmeshanand Acharya Swami | Spiritualism | Goa |
| Dr. Balaji Tambe (Posthumous) | Medicine | Maharashtra |
| Shri Raghuvendra Tanwar | Lit and Education | Haryana |
| Dr. Kamlakar Tripathi | Medicine | Uttar Pradesh |
| Ms. Lalita Vakil | Art | Himachal Pradesh |
| Ms. Durga Bai Vyam | Art | Madhya Pradesh |
| Shri Jyantkumar Maganlal Vyas | Sci and Engineering | Gujarat |
| Ms. Badaplin War | Lit and Education | Meghalaya |
पद्म पुरस्कारांबद्दल
पद्म पुरस्कार हे भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कारांपैकी एक आहेत आणि ते पद्मविभूषण, पद्मभूषण आणि पद्मश्री या तीन श्रेणींमध्ये प्रदान केले जातात.
कला, सामाजिक कार्य, सार्वजनिक घडामोडी, विज्ञान आणि अभियांत्रिकी, व्यापार आणि उद्योग, वैद्यक, साहित्य आणि शिक्षण, क्रीडा, नागरी सेवा इत्यादी विविध क्षेत्रात हे पुरस्कार प्रदान केले जातात.
अपवादात्मक आणि विशिष्ट सेवेसाठी पद्मविभूषण, उच्च श्रेणीतील विशिष्ट सेवेसाठी पद्मभूषण आणि कोणत्याही क्षेत्रातील विशिष्ट सेवेसाठी पद्मश्री पुरस्कार दिला जातो.
पद्म पुरस्कार दरवर्षी भारताच्या प्रजासत्ताक दिनानिमित्त घोषित केले जातात आणि मार्च ते एप्रिल दरम्यान राष्ट्रपती भवनात आयोजित समारंभात भारताच्या राष्ट्रपतींद्वारे दरवर्षी प्रदान केले जातात.
कोण ठरवतो?
पद्म पुरस्कारांसाठी प्राप्त झालेली सर्व नामांकने दरवर्षी पंतप्रधानांनी स्थापन केलेल्या पद्म पुरस्कार समितीसमोर ठेवली जातात. पद्म पुरस्कार समितीचे अध्यक्ष कॅबिनेट सचिव असतात आणि त्यात गृह सचिव, राष्ट्रपतींचे सचिव आणि चार ते सहा प्रतिष्ठित व्यक्ती सदस्य म्हणून असतात. समितीच्या शिफारशी पंतप्रधान आणि राष्ट्रपती यांच्याकडे मंजुरीसाठी सादर केल्या जातात.
FAQs
पद्म पुरस्कारांची घोषणा दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनाच्या (२६ जानेवारी) प्रसंगी केली जाते.
त्याच वर्षी मार्च/एप्रिल महिन्यात राष्ट्रपती भवनात आयोजित समारंभात भारताचे राष्ट्रपती पद्म पुरस्कार प्रदान करतात.