बोटॅनिकल गार्डन हे असे ठिकाण आहे जिथे वनस्पती, विशेषत: फर्न, कोनिफर आणि फुलांच्या वनस्पती, संशोधन आणि शिक्षणाच्या उद्देशाने वाढवल्या जातात आणि प्रदर्शित केल्या जातात. हे त्यांना उद्यान आणि आनंद उद्यानांपासून वेगळे करते जेथे झाडे, सामान्यतः सुंदर फुले असलेली, सार्वजनिक सुविधांसाठी उगवली जातात, झाडांमध्ये विशेषज्ञ असलेल्या वनस्पति उद्यानांना कधीकधी आर्बोरेटा म्हणून संबोधले जाते. ते कधीकधी प्राणीसंग्रहालयाशी संबंधित असतात.
भारतातील बोटॅनिकल गार्डन
# | बोटॅनिकल गार्डनचे नाव | राज्य |
1. | असम राज्य प्राणी संग्रहालय-कम-बॉटनिकल गार्डन, गुवाहाटी | असम |
2. | बोटॅनिकल गार्डन सारंगपूर, सारंगपूर | चंडीगढ़ |
3. | गुजरात तंत्रज्ञान विद्यापीठ, अहमदाबाद | गुजरात |
4. | वाघाई बॉटनिकल गार्डन, सापुतारा | गुजरात |
5. | आर.बी. बॉटनिकल गार्डन और मनोरंजन पार्क | गुजरात |
6. | गार्का ब्रांका बॉटनिकल गार्डन , लुटोलिम | गोवा |
7. | कर्झन पार्क, म्हैसूर | कर्नाटक |
8. | पिलिकुला आर्बोरेटम, पिलिकुला निसर्गधामा, मंगलोर | कर्नाटक |
9. | प्रादेशिक नैसर्गिक इतिहास संग्रहालय म्हैसूर, म्हैसूर | कर्नाटक |
10. | युनिव्हर्सिटी ऑफ म्हैसूर बोटॅनिक गार्डन, म्हैसूर | कर्नाटक |
11. | प्रोफेसर नागराज बोटॅनिकल गार्डन (Botany department G U KALABURGI) | कर्नाटक |
12. | जवाहरलाल नेहरू ट्रॉपिकल बोटॅनिक गार्डन आणि संशोधन संस्था, त्रिवेंद्रम | केरळ |
13. | वेल्लयानी कृषी महाविद्यालय, त्रिवेंद्रम | केरळ |
14. | एम्प्रेस गार्डन, पुणे | महाराष्ट्र |
15. | ओडिशा स्टेट बोटॅनिकल गार्डन, नंदनकानन, भुवनेश्वर | ओडिशा |
16. | बोटॅनिकल गार्डन गुरु नानक देव विद्यापीठ, अमृतसर | पंजाब |
17. | बोटॅनिकल गार्डन पंजाबी विद्यापीठ, पटियाला | पंजाब |
18. | ऑरोविल बोटॅनिकल गार्डन, ऑरोविल | तामिळनाडू |
19. | बोटॅनिक गार्डन्स – तामिळनाडू कृषी विद्यापीठ, कोईम्बतूर | तामिळनाडू |
20. | सरकारी बोटॅनिकल गार्डन, ओटाकामुंड, निलगिरी जिल्हा | तामिळनाडू |
21. | द इन्स्टिट्यूट ऑफ फॉरेस्ट जेनेटिक्स आणि ट्री ब्रीडिंग, कोईम्बतूर | तामिळनाडू |
22. | सेम्मोझी पूंगा, चेन्नई | तामिळनाडू |
23. | बोटॅनिकल गार्डन, हैदराबाद | तेलंगणा |
24. | एनटीआर गार्डन, हैदराबाद | तेलंगणा |
25. | अलीगढ किल्ला, अलीगढ | उत्तर प्रदेश |
26. | बोटॅनिकल गार्डन ऑफ इंडिया रिपब्लिक, नोएडा | उत्तर प्रदेश |
27. | झाशी बोटॅनिकल गार्डन, झाशी | उत्तर प्रदेश |
28. | सहारनपूर बोटॅनिकल गार्डन, सहारनपूर | उत्तर प्रदेश |
29. | आचार्य जगदीश चंद्र बोस इंडियन बोटॅनिक गार्डन, शिबपूर, कोलकाता | पश्चिम बंगाल |
30. | अॅग्रीकल्चर हॉर्टिकल्चरल सोसायटी ऑफ इंडिया, अलीपूर, कोलकाता | पश्चिम बंगाल |
31. | औषधी वनस्पतींचे उद्यान, उत्तर बंगाल विद्यापीठ | पश्चिम बंगाल |
32. | लालबाग, बंगलोर | कर्नाटक |
33. | लॉयड्स बोटॅनिकल गार्डन, दार्जिलिंग | पश्चिम बंगाल |
34. | मलमपुझा गार्डन, पलक्कड | केरळ |
35. | म्हैसूर प्राणीसंग्रहालय, म्हैसूर | कर्नाटक |
36. | नरेंद्र नारायण पार्क, कूचबिहार | पश्चिम बंगाल |
भारतातील बोटॅनिकल गार्डनबद्दल मनोरंजक तथ्ये
- तामिळनाडूमधील उदमंगलम येथे सरकारी बोटॅनिकल गार्डन आहे आणि गुलाबांच्या प्रचंड संग्रहासाठी प्रसिद्ध आहे. ही बाग भारतातील गुलाबाची सर्वात मोठी बाग मानली जाते.
- लालबागला बंगळुरूमधील लाल बाग म्हटले जाते. लालबाग हे जुने आणि आधुनिक कलात्मक स्पर्शासह जुने मुघल वास्तुकला असल्याचे दिसते. वनस्पतींची देखभाल करण्यासाठी हे अनुवांशिक केंद्र आहे. येथे विविध वैज्ञानिक, तांत्रिक संशोधने आयोजित केली जातात.
- अॅग्री हॉर्टिकल्चरल सोसायटी अलिपूर, कोलकाता येथे स्थित आहे आणि दुर्मिळ औषधी वनस्पतींच्या प्रचंड संग्रहासाठी प्रसिद्ध आहे. हे वार्षिक फ्लॉवर शो देखील आयोजित करते. तुम्हाला विविध प्रकारच्या औषधी वनस्पती, शोभेच्या वनस्पती, दुर्मिळ झाडे, असामान्य झाडे, बोन्साय, कॅक्टस, टिश्यू कल्चर उत्पादने, फुलशेती आणि सेंद्रिय शाकाहारी वस्तू येथे मिळतील.
- आचार्य जगदीश चंद्र बोस/भारतीय वनस्पति उद्यान हे पश्चिम बंगालमधील शिबपूर, हावडा येथे आहे. हे वनस्पति उद्यान वनस्पतींच्या विविध प्रजातींसाठी प्रसिद्ध आहे. जगातील सर्वात मोठे वटवृक्ष हे या बागेची खूण आहे.
- लॉयड बोटॅनिक गार्डन, पश्चिम बंगालच्या दार्जिलिंग शहराच्या मध्यभागी सुमारे 2100 मीटर उंचीवर वसलेले हे उद्यान, येथील सर्वात मनोरंजक वनस्पती म्हणजे 118 वर्षीय वुडी गिर्यारोहक विस्टेरिया चिनेन्सिस.
FAQs
भारतातील सर्वात मोठे वनस्पति उद्यान कोणते आहे?
आचार्य जगदीश चंद्र बोस इंडियन बोटॅनिक गार्डन, शिबपूर, कोलकाता