| नाव | सावित्रीबाई ज्योतिबा फुले |
| जन्म | 3 जानेवरी 1831 (नायगांव, महाराष्ट्र) |
| मृत्यु | 10 मार्च 1897 (प्लेग मुळे) (पुणे) |
| पति | ज्योतिबा फुले (महान समाजसुधारक) |
| पिता | खन्दोजी नैवसे |
| माता | लक्ष्मी |
| मुले (मुलगा) | यशवंत फुले (दत्तक) |
Important Facts:
- 3 जानेवरी :- बालिका दिवस (महाराष्ट्रात महिला शिक्षण दिन 2020 पासून साजरा केला जातो)
- भारताची प्रथम महिला शिक्षिका
- समाज सुधारिका/ मराठी कवियत्री
- त्यांच्या स्मरणार्थ पुणे विद्यापीठाचे 2015 मध्ये सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ असे नामकरण करण्यात आले.
सावित्रीबाई फुले कोण होत्या?
त्या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका होत्या, ज्या समाजसुधारक महिला आणि खालच्या जातींसाठी काम करण्यासाठी ओळखल्या जातात. १९व्या शतकात पुणे (महाराष्ट्र) समाजात प्रचलित असलेल्या अत्याचारी समाजव्यवस्थेविरुद्ध तिने आवाज उठवला. तिचे योगदान तर्कसंगतता आणि सत्य, समानता आणि मानवता यासारख्या मानवी कारणांभोवती फिरते.
ज्योतिराव फुले यांच्यासोबत, सावित्रीबाई फुले यांनी 1948 मध्ये महाराष्ट्रातील पहिली महिला शाळा उघडली. बुधवार पेठेतील भिडे वाड्यात या शाळेला झेंडा दाखवण्यात आला.
खालच्या जातीसाठी तिने पुण्यात महारवाड्यात शाळाही काढली
सावित्रीबाई फुले यांनी विचार मांडून केवळ सामाजिक दडपशाहीला आळा घालायचा नाही तर त्यांच्या अन्न, आरोग्य, कपडे इत्यादी मूलभूत गरजाही सोडवण्याचा विचार जाणला आणि प्रतिध्वनित केला आणि त्यांनी शिक्षकांच्या शिक्षणाच्या कल्पनेला चालना दिली.
सावित्रीबाई फुले या कवयित्री होत्या ज्यांचे साहित्य शोषितांचे साहित्य मानले जाते
सावित्रीबाईंची प्रकाशित पुस्तके
- काव्यफुले (काव्यसंग्रह)
- मातुश्री सावित्रीबाई फुलेंची भाषा वा गाणी (1891)
- बावनकशी सुबोध रत्नाकर
- जोतिबांची भाषणे (संपादक सावित्रीबाई फुले 1856) (सावित्रीबाई फुले संपादित महात्मा फुलेंच्या भाषणांचा संग्रह)
- सत्यशोधक परिषदेच्या अध्यक्षा म्हणून तिची ठिकठिकाणी भाषणे आणि महात्मा फुलेंना लिहिलेली पत्रे
स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे
- भारतातील पहिल्या आधुनिक स्त्रीवादी म्हणून सावित्रीबाई फुले यांचा गौरव केला जातो
- ज्योतिराव फुले यांच्या निधनानंतर सावित्रीबाई फुले यांनी सत्यशोधक समाजाचे कार्य हाती घेतले.
- ज्योतिराव फुले यांच्यासोबत त्यांनी मुलींसाठी १८ शाळा उघडल्या होत्या. 1852 मध्ये त्यांनी महिलांच्या हक्कांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी महिला सेवा मंडळ उघडले.
- ज्योतिराव फुले यांच्यासोबत तिने गर्भवती बलात्कार पीडितांसाठी केअर सेंटर उघडले. ‘बल्हाट्य प्रतिबंधक गृह’ असे या केंद्राचे नाव होते.
- पुण्यातील नेटिव्ह फिमेल स्कूल आणि सोसायटी फॉर प्रमोटिंग द एज्युकेशन ऑफ महार, मांग आणि इट्सेटेरा हे दोन शैक्षणिक ट्रस्ट 1850 मध्ये ज्योतिराव फुले यांच्यासह सावित्रीबाई फुले यांनी उघडले होते.
FAQs
1848 मध्ये सावित्रीबाई फुले भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका झाल्या. पती ज्योतिराव फुले यांच्याशी हात जोडून सावित्रीबाई फुले यांनी मुलींसाठी शाळा उघडली. मुलींच्या शिक्षणासाठी त्यांनी पुढाकार घेतला. सत्यशोधक समाजातही तिची महत्त्वाची भूमिका होती.
सावित्रीबाई फुले यांनी ब्रिटीश राजवटीत भारतातील महिलांच्या हक्कांसाठी लढण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती आणि “पहिल्या पिढीतील आधुनिक भारतीय स्त्रीवाद्यांपैकी एक” म्हणून त्यांचे वर्णन केले जाते. सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले या समाजसुधारक आणि कवयित्री होत्या.
बुबोनिक (बॅक्टेरियल इन्फेक्शन) प्लेगच्या जगभरातील तिसर्‍या महामारी दरम्यान पीडित रुग्णांची काळजी घेत असताना तिचा मृत्यू झाला.
खंडोजी नवसे पाटील हे सावित्रीबाई फुले यांचे वडील आणि लक्ष्मीबाई या सावित्रीबाई फुले यांच्या आई होत्या.
आपण मात करू आणि भविष्यात यश आपलेच असेल. भविष्य आपले आहे.
तिने पती ज्योतिराव यांच्यासमवेत 1848 मध्ये बुधवार पेठेत असलेल्या भिडे वाड्यात मुलींसाठी शाळा उघडली.
ज्योतिबा फुलेंशी लग्न होईपर्यंत सावित्रीबाई फुले अशिक्षित होत्या. एकदा तिचे लग्न झाल्यावर तिला शिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रमासाठी शिक्षण देण्यात आले.