गोसंवर्धन

गोसंवर्धन

महाराष्ट्रातील गायीच्या जाती :

भारतात गाईच्या एकूण २६ जाती आहेत. यापैकी पाच जाती महाराष्ट्रात आहेत.

१) डांगी गुजरात –

कातडी तेलकट व मऊ, पाय मजबूत. पावसाळी प्रदेशात शेतीसाठी वापरतात.

२) खिलार –

महाराष्ट्रात शेतीसाठी सर्वात जास्त प्रमाणात वापरली जाणारी जात.

खिलारच्या उपजाती

अ) आटपाडी (हनम) खिल्लार –

सांगली जिल्ह्यातील आटपाडी, जत दा खानापूर

ब) म्हसवड खिलार

सातारा जिल्ह्यातील म्हसवड, माण व खटाव तालुक्यात,

सोलापूर जिल्ह्यातील – सांगोला, मंगळवेढा, पंढरपूर, माळशिरस

क) तापी खिलार –

महाराष्ट्रातील तापीच्या खोऱ्यात जळगाव, धुळे व नंदुरबार जिल्डात

ड) नकली खिलार –

महाराष्ट्राच्या सातपुडा पर्वताच्या सीमा भागात

३) देवणी –

महाराष्ट्र, बैल शेती व वाहतुकीस उपयोगी

४) लाल सिंधी –

नांदेड, बैल काटक, मजबूत व चपळ, शेती आणि वाहतुकीत वापरले जातात

५) गवळाऊ –

वर्धा व नागपूर, बैंल काटक व मजबूत, शेतीसाठी उपयोगी

गाईच्या इतर जाती

म्हैस-संवर्धन:

एकूण दुग्धोत्पादनात म्हशीच्या दुधाचा वाटा ५२ ते ५५% आहे.

म्हशीच्या दुधात स्निग्धांश ७% असतात.

म्हशीचा भाकडकाळ गाईच्या तुलनेने जास्त असतो.

त्यामुळे त्यांच्या उत्पादक काळातील वितांची संख्या कमी असते.