१५ ऑक्टोबर चालू घडामोडी

Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) | 15 October 2022

Daily Current Affairs in Marathi: In this article, we have provided daily current affairs in Marathi. Useful for MPSC Rajyaseva, MPSC Grp B & C, Police, Talathi Bharti, and other competitive exam

RRB NTPC, बँकिंग, पोलीस आणि अन्य भरती परीक्षांमध्ये हे सामान्य ज्ञानावरील प्रश्न विचारले जातात. बहुतांश परीक्षांमध्ये करंट अफेअर्सशी संबंधित प्रश्न विचारले जातात. सामान्य ज्ञान विषयातले हे प्रश्न वर्तमान परिस्थितीशी निगडीत असतात.

15 ऑक्टोबर रोजी आंतरराष्ट्रीय ग्रामीण महिला दिन 2022 साजरा करण्यात आला.

15 ऑक्टोबर हा जागतिक ग्रामीण महिला दिन म्हणून साजरा केला जातो. ग्रामीण भागातील महिलांनी बजावलेल्या महत्त्वाच्या भूमिकेवर प्रकाश टाकण्यासाठी केंद्रित आहे.

2022 ची थीम :- “Rural Women Cultivating Good Food for All”

राजनाथ सिंह यांनी सशस्त्र सेना निधीमध्ये योगदान देण्यासाठी लोकांसाठी वेबसाइट केली सुरू

– संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी 14 ऑक्टोबर 2022 रोजी नवी दिल्ली येथे राष्ट्रीय युद्ध स्मारक संकुलात एका कार्यक्रमादरम्यान सशस्त्र सेना युद्ध शहीद कल्याण निधी (AFBCWF) ‘मा भारती के सपूत’ (MBKS) साठी वेबसाइट लॉन्च केली.
– प्रसिद्ध अभिनेते अमिताभ बच्चन हे ‘गुडविल अॅम्बेसेडर’ मानले जातात.
– AFBCWF हा त्रि-सेवा निधी आहे, ज्याचा उपयोग युद्धातील मृतांच्या नातेवाईकांना आणि आश्रितांना तत्काळ सहाय्यता अनुदान देण्यासाठी केला जातो.
– वेबसाइटचे नाव “मा भारती के सपूत” असे असेल.
– हे संरक्षण मंत्रालयाच्या माजी सैनिक कल्याण (ESW) विभागांतर्गत स्थापन करण्यात आले आहे.
– 1890 च्या चॅरिटेबल एंडोमेंट्स अॅक्ट अंतर्गत हा निधी सुरू करण्यात आला आहे.

इराकच्या संसदेने अब्दुल लतीफ रशीद यांची नवे अध्यक्ष म्हणून निवड केली

– 13 ऑक्टोबर 2022 रोजी संसदेत दोन फेऱ्यांच्या मतदानानंतर अब्दुल रशीद यांनी इराकी कुर्द बरहम सालेह यांची राज्यप्रमुख म्हणून जागा घेतली आहे.

– रशीद यांनी सालेह यांच्यासाठी 99 विरुद्ध 160 पेक्षा जास्त मतांनी विजय मिळवला.
– रशीद हे यापूर्वी नुरी-अल-मलिकी यांच्या सरकारमध्ये जलसंपदा मंत्री होते.

– इराकचे अध्यक्ष, पंतप्रधान आणि संसदेचे स्पीकर हे सांप्रदायिक संघर्ष रोखण्यासाठी सत्ता-वाटप व्यवस्थेमध्ये वेगवेगळ्या पंथातील आहेत.

– इराकचे अध्यक्ष कुर्दिश आहेत, पंतप्रधान शिया आहेत आणि संसदेचे अध्यक्ष सुन्नी आहेत.

Alper Dodger (AD) विज्ञान निर्देशांक काय आहे?

– 2023 अल्पर डॉजर (AD) विज्ञान निर्देशांकात 52 भारतीय शास्त्रज्ञांना जगातील शीर्ष दोन टक्के स्थान देण्यात आले आहे.
– टॉप 2 टक्के शास्त्रज्ञांच्या यादीत भारत 21 व्या क्रमांकावर आहे, तर जगातील 4,935 शास्त्रज्ञांसह अमेरिका पहिल्या क्रमांकावर आहे.
– हे मूल्यमापन 10 ऑक्टोबर 2022 रोजी प्रकाशित झाले होते आणि ही एक रँकिंग आणि विश्लेषण प्रणाली आहे जी वैज्ञानिक कामगिरी आणि वैयक्तिक शास्त्रज्ञांच्या वैज्ञानिक उत्पादकतेच्या अतिरिक्त मूल्यावर आधारित आहे.
– एडी सायन्स इंडेक्सने i10 इंडेक्स आणि एच-इंडेक्स आणि Google स्कॉलर उद्धरण स्कोअरची एकूण आणि शेवटची 5-वर्षांची मूल्ये वापरली.
– i10 अनुक्रमणिका ही किमान 10 उद्धरणांसह प्रकाशनांची संख्या आहे.
– एच-इंडेक्स हे एक मेट्रिक आहे जे उत्पादकता आणि उद्धरण प्रभाव पातळी दोन्ही वापरते.
– कृषी आणि वनीकरण, व्यवसाय आणि व्यवस्थापन, अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान, कला, अर्थशास्त्र आणि अर्थमिती, रचना आणि वास्तुशास्त्र, शिक्षण, धर्मशास्त्र, वैद्यकीय आणि आरोग्य विज्ञान, सामाजिक विज्ञान आणि इतर यांचा समावेश असलेल्या 11 विषयांमध्ये विद्वानांचे स्थान आहे.

भारतीय नौदलाने ‘प्रस्थान’ ऑफशोअर सुरक्षा सराव केला

– काकीनाडाजवळील ऑफशोअर डेव्हलपमेंट एरिया (ODA) मध्ये पूर्व नौदल कमांडद्वारे ‘प्रस्थान’ हा ऑफशोर सुरक्षा सराव आयोजित करण्यात आला होता.
– ‘प्रस्थान’ हा अर्धवार्षिक सराव आहे जो कृष्णा-गोदावरी खोऱ्यात SOPs प्रमाणित करण्यासाठी, विविध आपत्कालीन परिस्थितींना तोंड देण्यासाठी आणि सागरी सुरक्षेसाठी कमांड आणि कंट्रोल ऑर्गनायझेशन मजबूत करण्यासाठी आयोजित केला जातो.

– प्रस्थान हा दोन दिवसांचा ऑफशोअर सुरक्षा सराव होता.
– ऑफशोअर डिफेन्समध्ये गुंतलेल्या सर्व सागरी भागधारकांच्या प्रयत्नांना एकत्रित करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
– सराव दरम्यान केलेल्या आकस्मिकतेमध्ये दहशतवादी घुसखोरी, बॉम्बस्फोट, अपघाती व्यक्ती बाहेर काढणे, शोध आणि बचाव, मनुष्य ओव्हरबोर्ड, मोठी आग, तेल गळती आणि मोठ्या प्रमाणात स्थलांतर यांचा समावेश आहे.

पंतप्रधान मोदींनी हिमाचल प्रदेशमध्ये चौथ्या वंदे भारत एक्सप्रेसचे केले उद्घाटन

– पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भारताच्या चौथ्या वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेनचे उद्घाटन केले.
– अंब अंदौरा ते नवी दिल्ली या नवीन वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेनच्या उद्घाटनाला पंतप्रधान मोदींनी हिरवा झेंडा दाखवला.
– हिमाचल प्रदेशमध्ये सुरू करण्यात आलेली वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेन खूपच हलकी आहे आणि कमी कालावधीत जास्त वेगाने पोहोचण्यास सक्षम आहे.
– वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेन बुधवार वगळता आठवड्यातून सहा दिवस धावणार आहे.

तामिळनाडूच्या करूर, दिंडीगुल जिल्ह्यांमध्ये राष्ट्राचे पहिले बारीक लोरिस निवासस्थान

– तामिळनाडू सरकारने राज्याच्या करूर आणि दिंडीगुल जिल्ह्यांतील 11,806 हेक्टर क्षेत्र व्यापलेले देशातील पहिले कडवूर सडपातळ लोरिस अभयारण्य अधिसूचित केले आहे.

– इंटरनॅशनल युनियन फॉर कन्झर्व्हेशन ऑफ नेचर (IUCN) नुसार धोक्यात असलेल्या या प्रजातींची यादी कृषी पिकांच्या कीटकांसाठी जैविक शिकारी म्हणून काम करते आणि शेतकऱ्यांना फायदा होतो.
– सडपातळ लोरिस हे लहान निशाचर सस्तन प्राणी आहेत आणि निसर्गात वन्यजीव आहेत, कारण ते त्यांचे बहुतेक आयुष्य झाडांवर घालवतात.
– या वंशामध्ये श्रीलंकेत आढळणारी लाल सडपातळ लोरिस आणि श्रीलंका आणि भारतातील राखाडी पातळ लोरिस या दोन प्रजातींचा समावेश आहे.
– सडपातळ लोरिस त्यांचे बहुतेक आयुष्य झाडांमध्ये घालवतात, फांद्यांच्या वरच्या बाजूने हळू आणि अचूक हालचाली करतात.

सडपातळ लोरिस हे लहान निशाचर सस्तन प्राणी

ओडिशाच्या खासदार अपराजिता सारंगी यांची IPU पॅनलमध्ये निवड

– भुवनेश्वरमधील लोकसभा सदस्य, अपराजिता सारंगी यांची इंटर-पार्लमेंटरी युनियन (IPU) च्या कार्यकारी समितीच्या सदस्य म्हणून निवड झाली आहे.
– किगाली, रवांडा येथे झालेल्या निवडणुकीत ओडिशाच्या खासदाराने एकूण 18 उपलब्ध मतांपैकी 12 मते मिळवली.
– सारंगी युनियनच्या 15 सदस्यीय कार्यकारी समितीमध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व करेल.
– उल्लेखनीय म्हणजे, 20 वर्षात पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय समितीमध्ये भारताचा प्रतिनिधी असेल.
– 145 वी आंतर-संसदीय संघ सभा सध्या किगाली, रवांडा येथे होत आहे.
– 1887 मध्ये स्थापन झालेल्या राष्ट्रीय संसदेच्या जागतिक संघटनेचे एकूण 178 सदस्य आहेत.
– IPU संसद आणि संसद सदस्यांना मुत्सद्देगिरीद्वारे शांतता, लोकशाही आणि शाश्वत विकासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सक्षम करते.

भारतीय डिस्कस थ्रोअर कमलप्रीत कौरवर ३ वर्षांची बंदी

– भारतीय डिस्कस थ्रोअर, कमलप्रीत कौरवर डोपिंग उल्लंघनामुळे 29 मार्च 2022 पासून तीन वर्षांसाठी स्पर्धेपासून बंदी घालण्यात आली आहे, अॅथलेटिक्स इंटिग्रिटी युनिट (AIU) ने 12 ऑक्टोबर रोजी जाहीर केले.
– AIU, ही जागतिक ऍथलेटिक्सने तयार केलेली स्वतंत्र संस्था आहे जी डोपिंग आणि वयाची फसवणूक यासह सर्व सचोटीच्या समस्यांचे व्यवस्थापन करते.
– जागतिक ऍथलेटिक्सनुसार प्रतिबंधित पदार्थांच्या यादीत समाविष्ट असलेल्या अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड, स्टॅनोझोलॉल या प्रतिबंधित पदार्थासाठी सकारात्मक चाचणी केल्याबद्दल AIU ने यावर्षी मे महिन्यात कमलप्रीतला तात्पुरते निलंबित केले होते.
– या बंदीमुळे पुढील वर्षीच्या आशियाई क्रीडा स्पर्धा तसेच २०२४ च्या पॅरिस ऑलिम्पिकमधून डिस्कस थ्रोअर बाहेर पडेल.
– कमलप्रीत – डिस्कस थ्रोमध्ये राष्ट्रीय विक्रम धारक – तिने टोकियो २०२० मध्ये ऑलिम्पिक पदार्पण केले होते, जिथे ती अंतिम फेरीत सहाव्या स्थानावर राहिली होती.

चॅम्पियन्स लीग फुटबॉल – बार्सिलोना-इंटर सामना बरोबरीत:

आघाडीपटू रॉबर्ट लेवांडोवस्कीच्या दोन गोलच्या बळावर बार्सिलोनाने ‘युएफा’ चॅम्पियन्स लीग फुटबॉलच्या लढतीत पिछाडीवरून इंटर मिलानला ३-३ अशा बरोबरीत रोखले. मात्र, या निकालानंतरही बार्सिलोनाचे आव्हान साखळी फेरीतच संपुष्टात येण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. आपले आव्हान कायम राखण्यासाठी बार्सिलोनाने उर्वरित दोन्ही सामने जिंकणे आणि इंटरने गुण गमावणे गरजेचे आहे.
इंटरविरुद्ध उस्मान डेम्बेलेने (४०व्या मिनिटाला) गोल करत बार्सिलोनाला आघाडी मिळवून दिली. दुसऱ्या सत्रात निकोलो बारेला (५०व्या मि.) आणि लॉटारो मार्टिनेझ (६३व्या मि.) यांनी गोल केल्यामुळे इंटरने २-१ अशी आघाडी मिळवली.
८२व्या मिनिटाला लेवांडोवस्कीने बार्सिलोनाकडून बरोबरीचा गोल झळकावला. यानंतर रॉबिन गोसेन्सने (८९व्या मि.) गोल करत इंटरला ३-२ अशी आघाडी मिळवून दिली. मात्र, भरपाई वेळेत लेवांडोवस्कीने पुन्हा गोल केल्यामुळे बार्सिलोनाने हा सामना बरोबरीत सोडवला.

५० ‘ओबीसी’ विद्यार्थ्यांची परदेशी शिष्यवृत्तीसाठी निवड:

इतर बहुजन कल्याण खात्याकडून परदेशी शिष्यवृत्तीसाठी ५० इतर मागास वर्गीय (ओबीसी) विद्यार्थ्यांची निवड करण्यात आली. त्यामुळे यावर्षीपासून १० ऐवजी ५० विद्यार्थ्यांचा परदेशात उच्च शिक्षणासाठी जाण्याचा मार्ग मोकळा झाला.
महाराष्ट्रातील विमुक्त जाती व भटक्या जमाती, इतर मागास वर्ग व विशेष मागास प्रवर्गातील लोकसंख्याचे प्रमाण लक्षात घेता गुणवंत मुलामुलींना परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती योजनेअंतर्गत विजाभज, इतर मागास वर्गीय आणि विशेष मागास प्रवर्गातील विद्यार्थी संख्येत १० वरून ५० इतकी वाढ करण्याचा निर्णय मंत्रिमंडळाच्या २७ सप्टेंबर २०२२ रोजीच्या बैठकीत घेण्यात आला. त्यानुसार १३ ऑक्टोबरला ५० विद्यार्थ्यांची निवड करण्यात आली.
राज्य सरकारने विद्यार्थ्यांची संख्या वाढवण्याचा निर्णय तातडीने लागू केल्याने ओबीसी, विद्यार्थी संघटनांनी त्याचे स्वागत केले. या निर्णयासाठी राष्ट्रीय ओबीसी महासंघाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष डॉ. बबनराव तायवाडे, महासचिव सचिन राजूरकर, राष्ट्रीय समन्वयक डॉ. अशोक जीवतोडे आदींनी राज्य शासनाचे आभार मानले.
‘महाज्योती’ने शिष्यवृत्ती निर्णय लागू करावा – ‘स्टुडंट राईटस असोसिएशन’चे अध्यक्ष उमेश कोराम यांनी राज्य सरकारच्या या निर्णयाचे स्वागत केले असून ‘महाज्योती’नेसुद्धा त्यांची योजना लागू करण्याची मागणी केली आहे. ‘महाज्योती’ने १०० विद्यार्थ्यांना परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती देण्याचा ठराव केला आहे.

उत्तर कोरियाने दक्षिण कोरियावर डागले क्षेपणास्र; १७० तोफगोळ्यांचा मारा, दोन्ही देशांमधील तणाव वाढला:

समुद्राच्या पूर्व किनाऱ्यावर उत्तर कोरियाने क्षेपणास्र डागल्याचा आरोप दक्षिण कोरियाच्या लष्कराने केला आहे. या परिसरात उत्तर कोरियाने लढाऊ विमानं उडवल्याचा दावाही दक्षिण कोरियाने केला आहे. शुक्रवारी पहाटे १ वाजून ४९ मिनिटांनी उत्तर कोरियाच्या राजधानीतून क्षेपणास्र डागले, असे दक्षिण कोरियाच्या संयुक्त दलाच्या प्रमुखांनी एका निवेदनात म्हटले आहे.
सीमाभागातील पूर्व आणि पश्चिम किनारपट्टी भागातून १७० तोफगोळ्यांचा मारा करण्यात आल्याचा दावा दक्षिण कोरियाच्या संयुक्त दलाच्या प्रमुखांनी केला आहे. २०१८ मध्ये उत्तर आणि दक्षिण कोरियामधील लष्करी कराराद्वारे तणाव निवळल्यानंतर स्थापन करण्यात आलेल्या सागरी बफर झोनमध्ये हे तोफगोळे पडल्याचे दक्षिण कोरियाने म्हटले आहे. हे दोन्ही देशांमधील लष्करी कराराचे उल्लंघन असल्याचे दक्षिण कोरियाचे संयुक्त दलाचे प्रमुख म्हणाले आहेत.
४ ऑक्टोबरला उत्तर कोरियाने मध्यम तीव्रतेचे बॅलिस्टिक क्षेपणास्र डागले होते. त्याआधी या देशाकडून लष्करी कवायती करण्यात आल्या होत्या. उत्तर कोरियाकडून सातत्याने क्षेपणास्र चाचण्या केल्या जात आहेत. त्यामुळे जगभरातील देशांची चिंता वाढली आहे. अलिकडेच उत्तर कोरियाने जपानवर क्षेपणास्र डागले होते. त्याच्या प्रत्युत्तरात अमेरिका, जपान आणि दक्षिण कोरियानेही क्षेपणास्राच्या चाचण्या केल्या आहेत. या देशांनी संयुक्त लष्करी सरावही केला आहे.
उत्तर कोरियाने जपानवरून डागलेल्या क्षेपणास्राचा भारताकडून निषेध नोंदवण्यात आला होता. यामुळे जपानसह लगतच्या परिसरातील शांतता आणि सुरक्षितता धोक्यात आल्याचे भारताने म्हटले होते. या घटनेचा संयुक्त राष्ट्राच्या सुरक्षा परिषदेत भारतासह ११ देशांनी संयुक्त निवेदन जारी करत निषेध नोंदवला होता.

तापमान वाढीमुळे कोणत्या पाच देशांचे भविष्य अंधःकारमय? उर्वरित जगासाठी कोणता इशारा:

जागतिक तापमान वाढीला आळा घालण्यासाठी जगभरातून प्रयत्न होत असले तरीही ते अपुरे असल्याचे पुन्हा एकदा स्पष्ट झाले आहे. त्यामुळे संपूर्ण जगासमोरच नवे आव्हान निर्माण झाले आहे.
प्रामुख्याने या तापमान वाढीमुळे समुद्राची पातळी वाढत आहे आणि त्यामुळे लोकांना त्यांची जमीन आणि ओळख गमावण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. मालदीव, तुवालू, मार्शल आयलँड्स, नाउरू आणि किरिबाती या पाच देशांसाठी ही भीती सर्वाधिक आहे. यांतकील मालदीव हिंद महासागरातील असून, उर्वरित चार देश प्रशांत महासागरात आहेत.
मालदीवचे माजी अध्यक्ष मोहम्मद नशीद यांनी अलीकडेच ही भीती बोलून दाखवली आहे. असे झाल्यास ही मोठी शोकांतिका ठरेल, असेही त्यांनी म्हटले आहे. त्यामुळे ही भीती प्रत्यक्षात उतरण्यापूर्वी जगभरातून कोणती पावले उचलली जातात, याकडे नागरिकांचे लक्ष लागले आहे.

चालू घडामोडी प्रश्नमंजुषा

दिनविशेष

१५ ऑक्टोबर चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)

अधिक घडामोडी:

Latest Maharashtra Govt. Jobs	Majhi Naukri 2022
Home Page	MPSC Today
Daily Current Affairs in Marathi	Chalu Ghadamodi