तिसरी पंचवार्षिक योजना

तिसर्‍या पंचवार्षिक योजनेत कृषी आणि गव्हाच्या उत्पादनात सुधारणा करण्यावर भर देण्यात आला, परंतु 1962 च्या संक्षिप्त चीन-भारत युद्धाने अर्थव्यवस्थेतील कमकुवतपणा उघड केला आणि संरक्षण उद्योग आणि भारतीय सैन्याकडे लक्ष केंद्रित केले. 1965 ते 1966 मध्ये भारताचे पाकिस्तानशी युद्ध झाले.

या योजनेला ‘गाडगीळ योजना’ असेही संबोधले जाते, असे नियोजन आयोगाचे उपाध्यक्ष डी. गाडगीळ.

युद्धे आणि दुष्काळामुळे ही योजना फसली. लक्ष्य वाढ 5.6% होती तर साध्य वाढ 2.4% होती.

सर्वाधिक अपयशी योजना

1962 ला संरक्षण व विकास केला

परतिमान: महालनोबिस व सुखमाय चक्रवर्ती

राजकीय घडामोडी:

• 1962 भारत चीन युद्ध
• 1962 गोवा मुक्त
• 1963 नागालँड

योजना

• 1964-65:-सघन कृषी क्षेत्र कार्यक्रम
• 1965:-कृषी मूल्य आयोग स्थापन

अद्यक्ष: प्रो.दांतवाला

शिफारस: एल के झा समिती

• 1965 भारतीय अन्न महामंडळ
• 1964 IDBI स्थापन
• 1964 UTI स्थापन

सुट्ट्यांची योजना

1. मागील योजना अयशस्वी झाल्यामुळे, सरकारने 1966 ते 1969 पर्यंत प्लॅन हॉलिडेज नावाच्या तीन वार्षिक योजना जाहीर केल्या.
2. योजनेच्या सुट्ट्यांचे मुख्य कारण म्हणजे भारत-पाकिस्तान युद्ध आणि चीन-भारत युद्ध, ज्यामुळे तिसरी पंचवार्षिक योजना अयशस्वी झाली.
3. या योजनेदरम्यान, वार्षिक योजना बनवण्यात आल्या आणि कृषी क्षेत्राला आणि उद्योग क्षेत्राला समान प्राधान्य देण्यात आले.
4. देशातील निर्यात वाढवण्याच्या प्रयत्नात सरकारने रुपयाचे अवमूल्यन घोषित केले.

Also Read