महाराष्ट्रात एकूण २७ महानगरपालिका आहेत. २७वी पनवेल महानगरपालिका आहे. महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी महानगरपालिका बृहन्मुंबई आहे.
१८८८ मध्ये मुंबई महानगरपालिकेची स्थापना करण्यात आली. मुंबई महानगरपालिकेचा कारभार मुंबई महानगरपालिका अधिनियम १८८८ नुसार चालतो. महाराष्ट्रातील इतर महानगरपालिकांचा कारभार महाराष्ट्र महानगरपालिका अधिनियम १९४९ नुसार चालतो.
शहरी/नागरी स्वराज्य संस्थांमधील सर्वोच्च स्तर महानगरपालिका हा आहे. भारतामध्ये १६८८ मध्ये मद्रास शहरासाठी पहिली महानगरपालिका स्थापन करण्यात आली.
महाराष्ट्रातील महानगरपालिका
अ. क्र. | नाव | जिल्हा | स्थापना |
---|---|---|---|
कोकण प्रशासकीय विभाग | |||
1 | 1. बृहन्मुंबई महानगरपालिका | मुंबई शहर जिल्हा, मुंबई उपनगर जिल्हा | १८८८ |
2 | 2. ठाणे महानगरपालिका | ठाणे | १ ऑक्टोबर, १९८२ |
3 | 3. कल्याण-डोंबिवली महानगरपालिका | ठाणे | १ ऑक्टोबर १९८३ |
4 | 4. मीरा-भाईंदर महानगरपालिका | ठाणे | २८ फेब्रुवारी २००२ |
5 | 5. भिवंडी-निजामपूर महानगर पालिका | ठाणे | १६ डिसेंबर २००१ |
6 | 6. नवी मुंबई महानगर पालिका | ठाणे | १ जानेवारी १९९२ |
7 | 7. उल्हास नगर महानगरपालिका | ठाणे | १९९८ |
8 | 8. पनवेल महानगरपालिका | रायगड | १ ऑक्टोबर २०१६ |
9 | 9.वसई-विरार महानगरपालिका | पालघर | ३ जुलै २००९ |
पुणे प्रशासकीय विभाग | |||
10 | 1. पुणे महानगरपालिका | पुणे | १५ फेब्रुवारी १९५० |
11 | 2. पिंपरी -चिंचवड महानगरपालिका | पुणे जिल्हा, पुणे | ११ ऑक्टोबर १९८२ |
12 | 3. सोलापूर महानगरपालिका | सोलापूर | १ मे १९६४ |
13 | 4. कोल्हापूर महानगरपालिका | कोल्हापूर | १५ डिसेंबर १९७२ |
14 | 5. सांगली-मिरज-कुपवाडा महानगरपालिका | सांगली | ९ फेब्रुवारी १९९८ |
नाशिक प्रशासकीय विभाग | |||
15 | 1. नाशिक महानगरपालिका | नाशिक | ७ नोव्हेंबर १९८२ |
16 | 2. मालेगाव महानगरपालिका | नाशिक | १७ डिसेंबर २००१ |
17 | 3. अहमदनगर महानगरपालिका | अहमदनगर | ३० जून २००३ |
18 | 4. धुळे महानगरपालिका | धुळे | ३० जून २००३ |
19 | 5. जळगाव महानगरपालिका | जळगाव | २१ मार्च २००३ |
औरंगाबाद प्रशासकीय विभाग | |||
20 | 1. औरंगाबाद महानगरपालिका | औरंगाबाद | ०८ डिसेंबर १९८२ |
21 | 2. परभणी महानगरपालिका | परभणी | १ नोव्हेंबर २०११ |
22 | 3. लातूर महानगरपालिका | लातूर | २५ ऑक्टोबर २०११ |
23 | 4. नांदेड – वाघाळा महानगरपालिका | नांदेड | २६ मार्च १९९७ |
अमरावती प्रशासकीय विभाग | |||
24 | 1. अमरावती | अमरावती | १५ ऑगस्ट १९८३ |
25 | 2. अकोला | अकोला | १ ऑक्टोबर २००१ |
नागपूर प्रशासकीय विभागात | |||
26 | 1. नागपूर | नागपुर | २ मार्च १९५१ |
27 | 2. चंद्रपूर | चंद्रपुर | २५ ऑक्टोबर २०११ |
Important Notes:
- महाराष्ट्रात सगळ्यात जास्त महानगरपालिका या ठाणे जिल्ह्यात (६) असून त्यानंतर पुणे (२) व नाशिक (२) या जिल्ह्यांचा क्रमांक लागतो.
- बृहन्मुंबई महानगरपालिका ही अशी एकटी महानगरपालिका आहे जीचे कार्यक्षेत्र मुंबई व मुंबई उपनगर अश्या दोन जिल्ह्यात आहे.
- ज्या ज्या जिल्ह्यात महानगरपालिका आहेत त्या प्रत्येक जिल्ह्याच्या मुख्यलयी महानगरपालिका आहे, तर फक्त रायगड असा जिल्हा आहे ज्यात महानगरपालिका आहे पण त्याच्या मुख्यालयी अलिबाग येथे पालिका नाही आहे. रायगड जिल्ह्यात पनवेल या शहरात महानगरपालिका आहे.
महाराष्ट्रातील कोणत्या जिल्ह्यांत महानगरपालिका नाहीत?
महाराष्ट्रातील खालील जिल्ह्यांचा कुठलाच भाग एकाही महानगरपालिका क्षेत्रात येत नाही –
- कोंकण विभागातील रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्हे.
- पुणे विभागातील सातारा जिल्हा.
- नाशिक विभागातील नंदुरबार जिल्हा.
- औरंगाबाद विभागातील जालना, उस्मानाबाद, बीड आणि हिंगोली जिल्हे.
- अमरावती विभागातील बुलढाणा, वाशीम आणि यवतमाळ जिल्हे.
- नागपूर विभागातील वर्धा, गडचिरोली, भंडारा आणि गोंदिया जिल्हे.
छत्तीस पैकी पंधरा जिल्ह्यांत महानगरपालिका नाही.
FAQs
महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी महानगरपालिका बृहन्मुंबई आहे.
पनवेल
बृहन्मुंबई
27