अमरावती विभाग(पश्चिम विदर्भ) महाराष्ट्रातील सहा प्रशासकीय विभागांपैकी एक आहे.
या विभागाच्या पश्चिमेस नाशिक विभाग(खानदेश आणि उत्तर महाराष्ट्र), पूर्वेस नागपूर विभाग(पूर्व विदर्भ), उत्तरेस मध्य प्रदेशराज्य व दक्षिणेस औरंगाबाद विभाग(मराठवाडा) आणि तेलंगणा आहेत.
विभागातील सर्वात मोठे शहर अमरावती शहर असून त्यानंतर अकोला आणि यवतमाळ शहरे आहेत.
चिखलदरा हे विदर्भातील एकमेव हिल स्टेशन अमरावती जिल्ह्यात आहे. तसेच प्रसिद्ध मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प अमरावती आणि अकोला जिल्ह्यात आहे.
क्षेत्रफळ | 46,090 किमी² |
जिल्हे | अकोला, अमरावती, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ |
सर्वात मोठे शहर | अमरावती |
लोकसंख्या (2011 ची जनगणना) | 2,888,445 |
साक्षरता | 93.03% |
ओलिताखालील जमीन | 2,582.02 किमी² |
रेल्वे | ब्रॉडगेज 249 किमी, मीटर गेज 227 किमी, नॅरो गेज 188 किमी. |
अमरावती विभाग नकाशा (Amravati Division Map)
History
अमरावती विभाग साधारणपणे बेरारच्या पूर्वीच्या प्रांताशी संबंधित आहे, ज्यावर 1803 पर्यंत नागपूरच्या मराठा महाराजांचे राज्य होते. 1853 मध्ये, ब्रिटिशांच्या ताब्यात होता, ज्यांनी प्रांताचा कारभार करण्याचा निर्णय घेतला, जरी तो निजामाच्या नाममात्र सार्वभौमत्वाखाली राहिला. हैदराबाद.
1903 मध्ये बेरार प्रांताचे नाव बदलून बेरार विभाग करण्यात आले आणि ब्रिटीश-प्रशासित मध्य प्रांतात जोडले गेले, ज्याचे 1936 मध्ये सेंट्रल प्रोव्हिन्स आणि बेरार असे नामकरण करण्यात आले. 1956 मध्ये भाषिक आधारावर भारतीय राज्यांची पुनर्रचना करण्यात आली आणि अमरावती आणि नागपूर विभाग बॉम्बे राज्यात हस्तांतरित करण्यात आले, जे 1960 मध्ये महाराष्ट्र आणि गुजरात या राज्यांमध्ये भाषिक धर्तीवर विभागले गेले.
महाराष्ट्र जिल्हे (महाराष्ट्रातील 6 प्रशासकीय विभाग)
# | विभाग | जिल्हे | चौ.किमी |
---|---|---|---|
1 | कोकण विभाग | मुंबई शहर – मुंबई उपनगर – ठाणे – पालघर – रायगड – रत्नागिरी – सिंधुदूर्ग | 30746 |
2 | नाशिक विभाग (खान्देश) | नाशिक – धुळे – नंदूरबार – जळगाव – अहमदनगर | 57442 |
3 | पुणे विभाग (प.महाराष्ट्र) | पुणे – सातारा – सांगली – सोलापूर – कोल्हापूर | 57268 |
4 | औरंगाबाद विभाग (मराठवाडा) | औरंगाबाद – जालना – परभणी – हिंगोली – बीड – नांदेड – उस्मानाबाद – लातूर | 64822 |
5 | अमरावती विभाग (प.विदर्भ) | अमरावती – बुलढाणा – अकोला – वाशिम – यवतमाळ | 46090 |
6 | नागपूर विभाग (पूर्व.विदर्भ) | नागपूर – वर्धा – भंडारा – गोंदिया – चंद्रपूर – गडचिरोली | 51336 |